Με το διεθνή όρο «Liberty» (Λίμπερτυ, δηλαδή Ελευθερία), χαρακτηρίστηκε ειδικός τύπος φορτηγού πλοίου εκτοπίσματος περίπου 10.500 τόνων, που ναυπηγήθηκε στην Αμερική (Η.Π.Α.) σε πολύ μεγάλο αριθμό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και που παρέμεινε σε ενεργό υπηρεσία πολλά χρόνια μετά από αυτόν, κυρίως για μεταφορές ομοειδών φορτίων.
Μετά τη λήξη του πολέμου αυτού, 100 τέτοια πλοία Liberty παραχωρήθηκαν δανεικά από τις Η.Π.Α. στην Ελλάδα, σε Έλληνες πλοιοκτήτες, με τα οποία ξεκίνησε μετά τον πόλεμο, την ανοδική της πορεία η Ελληνική Ναυτιλία.
Το Hellas Liberty που παρουσιάζεται στο σημερινό φωτογραφικό αφιέρωμα του blog, είναι ένα από τα τρία πλοία Liberty που σώζονται παγκοσμίως. Βρίσκεται αγκυροβολημένο δίπλα στις παλιές σιταποθήκες (σιλό) της Ακτής Βασιλειάδη, στη βόρεια ακτή του προλιμένα του Πειραιά, στην περιοχή της Δραπετσώνας. Η παρουσίαση, λόγω της μεγάλης έκτασής της, θα χωριστεί σε δύο μέρη. Σε αυτό το πρώτο μέρος, θα σας διηγηθώ την ιστορία του -«δικού μας»- Hellas Liberty, με όσα έγιναν μέχρι να φτάσουμε στη σημερινή του κατάσταση, παραθέτοντας φωτογραφικό υλικό από το κατάστρωμα του πλοίου και από τις δύο επισκέψεις μου σε αυτό.
Το Hellas Liberty που παρουσιάζεται στο σημερινό φωτογραφικό αφιέρωμα του blog, είναι ένα από τα τρία πλοία Liberty που σώζονται παγκοσμίως. Βρίσκεται αγκυροβολημένο δίπλα στις παλιές σιταποθήκες (σιλό) της Ακτής Βασιλειάδη, στη βόρεια ακτή του προλιμένα του Πειραιά, στην περιοχή της Δραπετσώνας. Η παρουσίαση, λόγω της μεγάλης έκτασής της, θα χωριστεί σε δύο μέρη. Σε αυτό το πρώτο μέρος, θα σας διηγηθώ την ιστορία του -«δικού μας»- Hellas Liberty, με όσα έγιναν μέχρι να φτάσουμε στη σημερινή του κατάσταση, παραθέτοντας φωτογραφικό υλικό από το κατάστρωμα του πλοίου και από τις δύο επισκέψεις μου σε αυτό.
Είμαι ένας από αυτούς που δεν γνώριζα για την ιστορία των πλοίων Liberty γενικά, αλλά ούτε και για το συγκεκριμένο πλοίο που βρίσκεται στο λιμάνι του Πειραιά (όπως και πάρα πολλοί, απ' ότι κατάλαβα μέσω συζητήσεων, ακόμη και κάτοικοι των γύρω περιοχών!). Από σύμπτωση έμαθα για το πλοίο και η αφορμή δόθηκε τον περασμένο Μάιο, από τη ραδιοφωνική εκπομπή του δημοσιογράφου Δημήτρη Γιαγτζόγλου στον σταθμό ΣΚΑΪ 100.3, στα πλαίσια μίας εκπομπής που θα έκανε για το Hellas Liberty πάνω στο πλοίο. Έχοντας δει να μιλάει γι’ αυτό τις προηγούμενες μέρες, έψαξα και έμαθα ότι πρόκειται για ένα πλοίο με μεγάλη ιστορία. Έτσι, τον ρώτησα εάν θα μπορούσα να είμαι παρών στην εκπομπή του, για να δω το πλοίο κι από κοντά. Με χαρά δέχθηκε και έτσι έγινε η αρχή! Για να είμαι απόλυτα σωστός, οφείλω να πω ότι και ο Δημήτρης με τη σειρά του, είχε μάθει για το Hellas Liberty από ένα άρθρο του Τάσου Γεωργακόπουλου, στην ιστοσελίδα www.valeladi.gr!
Την πρώτη εβδομάδα του Σεπτέμβρη επισκέφτηκα ξανά το πλοίο, μετά από συνεννόηση με τους υπευθύνους του. Εκεί, με περίμενε ο καπετάνιος Βαγγέλης Κούζιλος (πρώην πρόεδρος της Π.Ε.Π.Ε.Ν-Πανελλήνια Ένωση Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού) και οι συνεργάτες του, για να μιλήσουμε και να πάρω επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες εκτός αυτών που ήδη είχα ανακαλύψει στο διαδίκτυο, αλλά και να απαντήσει σε διάφορες ερωτήσεις μου, ώστε με τον τρόπο αυτό να βοηθήσει στο να «ξεδιπλώσω» μια ιστορία πολλών δεκαετιών για ένα πλοίο…θρύλο!
Φωτογραφίες γύρω από το πλοίο...
Οι εργασίες αποκατάστασης του πλοίου, από την αρχική του μορφή στην οποία παραλήφθηκε (όπως παρουσιάζεται στο φωτογραφικό υλικό που προέρχεται από την ιστοσελίδα της Π.Ε.Π.Ε.Ν), μέχρι τη σημερινή –εξαιρετική- του κατάσταση, διήρκεσαν περίπου ενάμιση χρόνο.
Φωτογραφίες που παρουσιάζουν την αρχική κατάσταση του πλοίου...
Μετά τις επισκευές του πλοίου, τον πρώτο χρόνο, αυτό λειτούργησε ως μουσείο…με κάποιες επιφυλάξεις. Κι αυτό, γιατί όπως μου εξήγησε ο κ. Κούζιλος, υπήρχε από πλευράς του ίδιου και των συνεργατών του όλη η καλή θέληση και διάθεση να ανοίξουν το πλοίο στον κόσμο, να γίνει γνωστή προς τα έξω η σημαντική ιστορία του, όμως υπήρχαν μερικά ζητήματα που έπρεπε –και κάποια ακόμη χρειάζονται- να διευθετηθούν. Δεν υπήρχε το κατάλληλο νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία του πλοίου ως μουσείου Ναυτιλίας, ώστε να μπορεί να δεχθεί τον κόσμο που θα μπορούσε να ξεναγηθεί σε αυτό και να το γνωρίσει.
Ιδιοκτήτης του πλοίου, είναι το Ελληνικό Δημόσιο μέσω του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγίου (Υ.Ν.Α., όπως ονομάζεται πλέον). Με βάση τη συμφωνία παραχώρησης-δωρεάς του πλοίου από την αμερικανική στην ελληνική κυβέρνηση, το πλοίο δεν μπορούσε να παραχωρηθεί σε κάποιον άλλο, παρά μόνο –μέσω ειδικής διάταξης που έγινε για αυτόν ακριβώς το σκοπό- σε υπάρχοντα ή υπό ίδρυση φορέα για την αξιοποίησή του! Έτσι, δρομολογήθηκαν οι διαδικασίες για τη δημιουργία του «Ομίλου Φίλων Liberty», ο οποίος έχει αναλάβει τη συντήρηση και τη λειτουργία του ιστορικού πλοίου-μουσείου. Η προαναφερθείσα νομοθετική διάταξη, με τίτλο «Ρύθμιση θεμάτων διαχείρισης πλωτών μουσείων ή εκθεμάτων δωρεάς προς το ελληνικό Δημόσιο», προωθήθηκε στη βουλή από την πρώην υπουργό Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Λούκα Κατσέλη. Και όλες αυτές οι προσπάθειες, έγιναν -ευτυχώς- για να μην πάει άλλο ένα κομμάτι ιστορίας χαμένο, όπως τόσα άλλα στη χώρα μας.
Οι εξαιρετικές εργασίες αποκατάστασης του πλοίου διευκολύνουν, όσο αυτό είναι δυνατό, την καθημερινή συντήρηση του από τον κ. Κούζιλο και τους συνεργάτες του, οι οποίοι έχουν πάντα στο πλευρό τους σε ότι χρειαστεί, τουςχορηγούς του πλοίου. Όσον αφορά τους χορηγούς, όποιοι έχουν μελετήσει την ιστορία απόκτησης του πλοίου αυτού από τη χώρα μας, αλλά και όσοι μιλούν για αυτό (όπως και ο κ. Κούζιλος άλλωστε), κάνουν αναφορά σε ένα όνομα κατά πρώτο λόγο. Αυτό του αείμνηστου εφοπλιστή, Βασίλη Κωνσταντακόπουλου.
Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε επί του πλοίου, στο πλαίσιο των Ποσειδωνίων, από το Safe Ship Investment Fund, ο Έλληνας εφοπλιστής Σπύρος Πολέμης, αναφέρθηκε σε ομιλία του, στην ιστορία των πλοίων Liberty και ειδικότερα στο συγκεκριμένο πλοίο, το Hellas Liberty. Ο κ. Πολέμης ήταν αυτός που ανακίνησε όλη την ιστορία, που σκέφτηκε, μελέτησε και οργάνωσε μια προσπάθεια εξεύρεσης ενός εκ των πλοίων Liberty, με στόχο να το φέρει στην Ελλάδα. Και το πλοίο τελικά βρέθηκε, ξεχασμένο σε ένα νεκροταφείο πλοίων στο Νόρφολκ των Η.Π.Α.! Το σχέδιο αυτό δεν θα γινόταν όμως ποτέ πράξη, εάν ο Βασίλης Κωνσταντακόπουλος δεν «έβαζε» το χέρι στην τσέπη, προκειμένου να χρηματοδοτήσει το δύσκολο και σύνθετο εγχείρημα ρυμούλκησης του πλοίου στην Ελλάδα, όπως και ο ίδιος ο κ. Πολέμης είπε.
Σε μια ιστορική αναδρομή, ο κ. Πολέμης ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, η ελληνική εμπορική ναυτιλία επλήγη σημαντικά. Ο ελληνικός εμπορικός στόλος, αριθμούσε περίπου 600 πλοία κατά την έναρξη του πολέμου και απ' αυτά 315, δηλαδή περισσότερα από τα μισά, χάθηκαν μαζί με 2.500 ναυτικούς. Έτσι, μετά τον πόλεμο υπήρχε μεγάλη ανάγκη για την ανανέωση του στόλου, ώστε να αναζωογονηθεί η ελληνική ναυτιλία, αυτή η πολύ σημαντική βιομηχανία για την Ελλάδα, η οποία θα δημιουργούσε επίσης χιλιάδες θέσεις απασχόλησης, κάτι που ήταν κρίσιμο θέμα μετά τις πολύ σκοτεινές ημέρες της Κατοχής και τα πολλά δεινά που είχε υποστεί ο ελληνικός λαός.
Ο κ. Πολέμης, αναφέρθηκε και στις προσπάθειες για να οργανώσει μια ολόκληρη επιχείρηση, σε συνεργασία με τους ελληνικής καταγωγής αμερικανούς πολιτικούς Λεωνίδα Ραπτάκη, Δημήτριο Γιάναρο και άλλους, προκειμένου να περάσει από το Κογκρέσο ειδικός νόμος (επί προεδρίας Τζ. Μπους του νεότερου), που θα επιτρέψει στο αμερικανικό κράτος να δωρίσει στην Ελλάδα, το Liberty που έφερε το όνομα «Arthur M. Huddell».
Ο κ. Πολέμης, αναφέρθηκε και στις προσπάθειες για να οργανώσει μια ολόκληρη επιχείρηση, σε συνεργασία με τους ελληνικής καταγωγής αμερικανούς πολιτικούς Λεωνίδα Ραπτάκη, Δημήτριο Γιάναρο και άλλους, προκειμένου να περάσει από το Κογκρέσο ειδικός νόμος (επί προεδρίας Τζ. Μπους του νεότερου), που θα επιτρέψει στο αμερικανικό κράτος να δωρίσει στην Ελλάδα, το Liberty που έφερε το όνομα «Arthur M. Huddell».
«Στις 28 Ιουλίου 2008, αυτό το πλοίο παραδόθηκε στην Ελλάδα. Την ημέρα εκείνη πέταξα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το επόμενο πρωί, μια πολύ καλοκαιρινή και ζεστή μέρα, έβαλα τη φόρμα μου και πήγα επί του σκάφους για πρώτη φορά», είπε συγκινημένος ο κ. Πολέμης.
Ακολούθησαν σημαντικές προσπάθειες για να προετοιμαστεί το πλοίο, σε συνεργασία με το αμερικανικό νηογνώμονα ABS και να ρυμουλκηθεί στη χώρα μας. Το Hellas Liberty, αναχώρησε από το Νόρφολκ της Βιρτζίνια των Η.Π.Α. στις 6 Δεκεμβρίου 2008 -Ημέρα του Αγίου Νικολάου- και κατέπλευσε στον Πειραιά, στις 11 Ιανουαρίου 2009, μετά από 31 ημέρες ταξιδιού.
 |
| Φωτογραφία από την άφιξη του Liberty "Arthur M. Huddell" στον Πειραιά |
Τα 100 πλοία Liberty που παραχωρήθηκαν από τις Η.Π.Α. στην Ελλάδα, μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όργωναν τις θάλασσες για 30 χρόνια περίπου, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Τότε, είχε φτάσει πλέον ο καιρός να παροπλιστούν και τα τελευταία από αυτά, λόγω της ηλικίας τους, του μεγάλου κόστους λειτουργίας τους, παράλληλα και με την τεχνολογική εξέλιξη στην ναυτιλία, που επέβαλλε τη χρήση πλοίων νέου τύπου. Όλα αυτά τα πλοία Liberty του ελληνικού στόλου, οδηγήθηκαν σε διαλυτήρια και έγιναν…καρφίτσες, κουτάλια, πιρούνια και πολλά άλλα αντικείμενα, δείχνοντας για άλλη μια φορά την αντιμετώπιση της οποίας τυγχάνουν «σύμβολα» της ιστορίας στη χώρα μας, σε πάρα πολλά επίπεδα!
Τα άλλα δύο πλοία Liberty που έχουν διασωθεί και βρίσκονται στις Η.Π.Α., είναι το S.S. John W. Brown που βρίσκεται στη Βαλτιμόρη και το S.S. Jeremiah O'Brien στο Σαν Φρανσίσκο. Όπως τόνισε υπερήφανα ο κ. Κούζιλος, που έχει επισκεφτεί το S.S. JOHN W. BROWN, μπορεί να υστερούμε σε κάποια εκθέματα που παρουσιάζονται στο Hellas Liberty, αλλά σε θέματα αποκατάστασης και συντήρησης του πλοίου, είμαστε -τουλάχιστον- ισάξιοι!
Όσο για τα περισσότερα εκθέματα που διασώθηκαν, στα οποία υπερτερούν οι Αμερικάνοι, ο κ. Κούζιλος το αποδίδει στην προνοητικότητα και το μεγαλύτερο σεβασμό που έδειξαν προς τα ιστορικά αυτά πλοία μετά τον παροπλισμό τους, μετατρέποντας τα –τουλάχιστον δύο από αυτά- κατευθείαν σε μουσεία. Χαρακτηριστικό της προσπάθειας των Αμερικανών, είναι το γεγονός ότι οι μηχανές των διασωθέντων Liberty λειτουργούν ακόμη (!), ώστε πραγματοποιούν κάποια ημερησία εκπαιδευτικά δρομολόγια, που προσελκύουν πολύ μεγάλο πλήθος κόσμου.
Μέχρι στιγμής, το πλοίο έχουν επισκεφθεί αρκετά σχολεία, οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, τμήματα Πανεπιστημιακών και Πολυτεχνικών Σχολών, αντιπροσωπείες από πανεπιστήμια του εξωτερικού και πολλοί άλλοι φορείς, με σκοπό να μάθουν την ιστορία των πλοίων Liberty και το σημαντικό ρόλο τους, αρχικά, στη νίκη κατά του φασισμού στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και στη συνέχεια, στην προσφορά τους σε πάρα πολλές χώρες, εν καιρώ ειρήνης. Ξεχωριστή ήταν η αναφορά του κ. Κούζιλου, στις περιπτώσεις παλιών ναυτικών που είχαν υπηρετήσει τα πλοία Liberty και επισκέπτονται το Hellas Liberty με ιδιαίτερη συγκίνηση.
Οι εργασίες αποκατάστασης του πλοίου, περιελάμβαναν την κατάλληλη αξιοποίηση χώρων αυτού από τα αμπάρια και τη μετατροπή τους σε συνεδριακές αίθουσες, παρέχοντας όλο το οπτικοακουστικό υλικό για την υποστήριξη εκδηλώσεων και διαλέξεων, μέχρι και 300 ατόμων. Όταν επισκεφτείτε το πλοίο, θα σας δοθεί η ευκαιρία στους συνεδριακούς και εκθεσιακούς χώρους αυτού, να απολαύσετε και πάρα πολλές παιδικές ζωγραφιές. Οι ζωγραφιές αυτές με θέμα το θαλάσσιο περιβάλλον, προέρχονται από δράσεις της HEL.M.E.P.A, της Ελληνικής Ένωσης Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με την HEL.M.E.P.A Junior, την Παιδική HEL.M.E.P.A!
Μάλιστα, ο κ. Κούζιλος μου περιέγραψε την θετική εντύπωση που του έχει προκαλέσει (χωρίς να το περίμενε σε τέτοιο βαθμό), το αληθινό ενδιαφέρον των παιδιών που επισκέπτονται το πλοίο για να μάθουν την ιστορία του και οι ιδιαίτερα εύστοχες ερωτήσεις που του απευθύνουν αυτά!
Τα δημοσιεύματα σιγά-σιγά πληθαίνουν, τόσο στις εφημερίδες και τα περιοδικά, όσο και στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να μαθαίνουν για την ύπαρξη του πλοίου. Κάτι που θεωρώ επιβεβλημένο να συμβεί! Όπως λέει και ο ίδιος ο κ. Κούζιλος: «το πλοίο πρέπει να επιβιώσει, να συντηρηθεί, να μην το παρατήσουμε και να γίνει ευρύτερα γνωστό. Να μάθει ο κόσμος την ιστορία του πλοίου, οι νέοι άνθρωποι να γνωρίσουν από κοντά τη θάλασσα και τη ναυτιλία και, γιατί όχι, τα νέα παιδιά να έρθουν πιο κοντά με έναν κλάδο στον οποίο θα μπορούσαν να απορροφηθούν επαγγελματικά, την εμπορική ναυτιλία. Έναν δύσκολο κλάδο λόγω των συνθηκών εργασίας, στον οποίο όμως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ολοένα και αυξανόμενη προσέλευση των νέων (ίσως και λόγω της κρίσης που διανύουμε) εξαιτίας, όχι μόνο, της άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης που προσφέρει, με ικανοποιητικές απολαβές, αλλά και λόγω των δυνατοτήτων εξέλιξης από αρκετά μικρή ηλικία».
Το πλοίο σας περιμένει να το επισκεφθείτε και να γνωρίσετε την ιστορία του, τις καθημερινές αλλά και τα Σαββατοκύριακα (για να διευκολυνθούν όσοι εργάζονται) με είσοδο ελεύθερη, από τις 10 το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα (γενικά, λίγο πριν τη δύση του ηλίου, ανάλογα με την εποχή).
Για όποιον επιθυμεί να επισκεφτεί το πλοίο, καλό είναι πρώτα να επικοινωνήσει με τον κ. Κούζιλο και τους συνεργάτες του (ιδίως όταν πρόκειται για επίσκεψη μεγάλης ομάδας ατόμων), για την περίπτωση όπου οι χώροι του πλοίου έχουν ήδη διατεθεί για κάποια άλλη εκδήλωση ή επίσκεψη. Τα τηλέφωνα επικοινωνίας είναι στη διάθεση του blog. Όσοι ενδιαφέρεστε για μία επίσκεψη στο πλοίο, απλά στείλτε ένα e-mail στο blog με τα στοιχεία σας (στοlifegoesthrough@yahoo.gr) και σύντομα θα λάβετε σχετική απάντηση με τα τηλέφωνα επικοινωνίας του πλοίου.
