Σήμερα το πρωί, στον εορτάζοντα Ιερό Κοιμητηριακό Ναό του Αγίου Γεωργίου Ερμουπόλεως τελέσθηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου κ. Δωροθέου Β΄, συμπαραστατουμένου από Εφημερίους της νήσου και του Αρχιμ. π. Τύχωνος από τον Πειραιά, με την παρουσία του Επισκόπου των ΡΚαθολικών Σύρου, Σεβ. κ. Πέτρου, του Δημάρχου Σφακίων κ. Ιωάννη Ζερβου, του Δημάρχου Σύρου-Ερμουπολης κ. Γεωργίου Μαραγκού, των Αντιδημάρχων κ.κ. Δ. Κοσμά και Αλέξ. Αθανασίου, του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Γ. Δούναβη, Δημοτικών ΣΣυμβούλων, του Διοικητή της Ναυτικής Βάσης Αγκαθωπών Σύρου, του Λιμενάρχου και Στελεχών του Λιμεναρχείου Σύρου, του επί τιμή Νομάρχη κ. Δημ. Μπάιλα, του επί τιμή Δημάρχου κ. Γ. Δεκαβάλλα, των μαθητών του 4ου Δημοτικού Σχολείου, με τους Εκπαιδευτικούς τους, του Προέδρου και των Μελών του Συνδέσμου Κρητών Σύρου, με παραδοσιακές ενδυμασίες, και πλήθους πιστών.
Προ του πέρατος της Θείας Λειτουργίας, ευχές προς τους εκκλησιασθέντες απηύθυναν ο Σεβασμιώτατος κ. Δωρόθεος Β΄ και ο Σεβ. κ. Πέτρος.
Ακολούθως, εγένετο σύντομη πνευματική εκδήλωση προς τιμή του Προέδρου της Καγγελαρίας, που κήρυξε την Επανάσταση στην Κρήτη το 1821 Χατζή-Ανδρέα Κριαρά, επί τω ενταφιασμώ των οστών του στον Τάφο της Οικογενείας Κριαρά, κατά την οποία ομίλησαν ο Δήμαρχος Σφακίων, κ. Ιωάννης Ζερβός, , ο Δήμαρχος Σύρου-Ερμούπολης κ. Γεώργιος Μαραγκός και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Κρητών Σύρου κ. Αδαμάντιος Τζιράκης, αναφερθέντες στην προσωπικότητα του τιμωμένου Σφακιανού και Ερμουπολίτη.
Τον πανηγυρικό λόγο, ο οποίος παρατίθεται αυτούσιος κατωτέρω, εξεφώνησε Γραμματέας της Ιεράς Μητροπόλεως, φιλόλογος κ. Αλέξανδρος Μαρκουίζος.
Εν συνεχεία, τελέσθηκε Αρχιερατικό Μνημόσυνο και τα οστά του αειμνήστου Χατζή-Ανδρέα Κριαρά μετεφέρθησαν εν πομπή και ενταφιάσθηκαν στον Οικογενειακό του τάφο, φερόμενα διά χειρών Κρητικών της Σύρου, προπορευομένης, εντός ειδικής θήκης, της σημαίας της Επανάστασης των Σφακίων του 1821, την οποία διαφυλάσσει, ως οικογενειακό κειμήλιο, ο ομώνυμος εν Σύρω απόγονός του, κ. Ανδρέας Κριαράς.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΡΚΟΥΙΖΟΣ (ΠΤ. ΦΙΛ.)
ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Ι. Μ. ΣΥΡΟΥ
ΟΜΙΛΙΑ
ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΙΜΗΣ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΧΑΤΖΗ-ΑΝΔΡΕΑ ΚΡΙΑΡΑ,
ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΚΑΓΚΕΛΑΡΙΑΣ,
ΠΟΥ ΚΗΡΥΞΕ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821,
ΕΚΦΩΝΗΘΕΙΣΑ ΣΤΟΝ
ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΩΣ,
ΤΗΝ 23.04.2018
«Πολλοί μιλούν σήμερα κι ακόμα περισσότεροι φλυαρούν για ελευθερία. Για τον Κρητικό η ελευθερία δεν υπήρξε κούφια λέξη. Οι αδιάκοποι αγώνες του κατά του ξένου δυνάστη του αποκάλυψαν το ιερό, το συγκεκριμένο της νόημα», έγραψε ο Παντελής Πρεβελάκης και αποδεικνύει η ιστορία της λεβεντογέννας Κρήτης, η οποία στην επανάσταση του 1821, είχε πρωταγωνιστικό ρόλο, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος για μια 10ετία από το 1821 έως το 1830.
Δυστυχώς, η συμβολή της στην Εθνική Παλιγγενεσία σχεδόν αποσιωπάται στα επίσημα εγχειρίδια. Είναι σα να μην υπήρξε ποτέ ο κρητικός αγώνας, ο οποίος μάλιστα αποδείχτηκε πιο μακροχρόνιος απ’ αυτόν της υπόλοιπης Ελλάδας.
Η πυρκαϊά της Επανάστασης, που άναψε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες το Γενάρη του 1821, γρήγορα εξαπλώθηκε σε όλο τον ελληνικό χώρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη, τη Θεσσαλία, τη Στερεά, την Πελοπόννησο, μέχρι την Κρητική Μεγαλόνησο.
Παρά το γεγονός ότι οι τοπικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα δυσμενείς για την οργάνωση επαναστατικού κινήματος, καθώς η Κρήτη δεν είχε συνέλθει ακόμη από την επανάσταση του Δακαλογιάννη το 1770, η μεγάλη απόσταση από τον γεωγραφικό κορμό της Ελλάδας και η παρεμβαλλόμενη θάλασσα καθιστούσαν δύσκολη την επικοινωνία με τα άλλα ελληνικά κέντρα, την αποστολή εφοδίων και όπλων και τον συντονισμό των πολεμικών ενεργειών.
Αλλά και μέσα στο νησί υπήρχαν ιδιαιτερότητες, που δεν υπήρχαν στην άλλη Ελλάδα. Το μουσουλμανικό στοιχείο αποτελούσε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, που αποτελούσαν τούρκοι και φανατισμενοι εξισλαμισθέντες κρητικοί.
Την ίδια περίοδο, η παιδεία μέσω της οποίας ιδεολογικά προπαρασκευάστηκε η Επανάσταση στην άλλη Ελλάδα, ήταν στην Κρήτη σχεδόν ανύπαρκτη. Το νησί που άλλοτε βρισκόταν στην πρωτοπορία της πνευματικής αναγέννησης του έθνους, ζούσε επί δυο σχεδόν αιώνες σε απομόνωση και βαθύ πνευματικό σκοτάδι.
Παρ’ όλ’ αυτά, όταν έφτασε στην περιοχή το μαντάτο του ξεσηκωμού του Γένους στο Μωριά, συνήλθε στις 7 Απριλίου 1821 η Συνέλευση των Γερόντων στα Γλυκά Νερά, στα Σφακιά, τη μικρή αυτή κουκκίδα στο χάρτη, απ’ όπου πάντοτε ξεκινούσε κάθε επαναστατικό κίνημα, και αποφασίστηκε ομόφωνα η Επανάσταση.
Η Συνέλευση των Γερόντων, που διοικούσε την Επαρχία και αποτελείτο από πρόκριτους απ’ όλα τα χωριά, ήταν μια άτυπη Βουλή που λειτουργούσε με Κανόνες Δημοκρατικής Δικαιοσύνης και Ισοτιμίας. Τις αποφάσεις της, τις έθετε στην κρίση του λαού για επικύρωση. `Ετσι και στην περίπτωση αυτή, η απόφαση της έπρεπε να τύχει της επικύρωσης του λαού. Αυτό αποφασίστηκε να γίνει σε δύο στάδια:
Το πρώτο στάδιο προέβλεπε μια συνάθροιση Προεστών από όλη την Κρήτη και το δεύτερο, μια Γενική Συνέλευση Λαού, η οποία και θα επικύρωνε την όποια απόφαση.
Η συνάθροιση των Προεστών της Κρήτης έγινε μια εβδομάδα αργότερα στις 15 Απριλίου 1821 στο Λουτρό. Εκεί εγκρίθηκε ομόφωνα η απόφαση της Συνέλευσης των Γερόντων. Καταμετρήθηκαν τα όπλα και ορίσθηκε η προσωρινή Διοίκηση του Αγώνα, που ονομάστηκε “Καγκελαρία των Σφακίων”, η οποία ήταν εξαμελής. Την αποτελούσαν οι εξής Πρόκριτοι και Εμποροπλοίαρχοι, υπό την Προεδρία του Χατζή-Ανδρέα Κριαρά: Ο Πρωτόπαπας Σφακίων, Γεώργιος Μωράκης, ο Χατζή Ιωάννης Πωλιουδάκης, ο Ιωσήφ Παπαδάκης, ο Αναγνώστης Ψαρουδάκης και ο Χ. Βουρδουμπάς, με Γραμματέα τον Ηρακλειώτη Δημήτρη Φλαμπουργιάρη.
Και την τελευταία Κυριακή του Μάη του 1821, στην Παναγία Θυμιανή στα Σφακιά, την Αγία Λαύρα της Κρήτης, η οποία φιλοξένησε πολλές φορές τα παλικάρια της περιοχής για να ευλογήσουν τα όπλα τους και να πάρουν δύναμη από την θαυματουργή εικόνα, πριν από το ξεκίνημα
κάθε εθνικο-απελευθερωτικού αγώνα, από την Επανάσταση του Δασκαλογιάννη στα 1770, μέχρι το Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς πολέμους για την απελευθέρωση της Μακεδονίας και την κήρυξη του Ελληνο-Ιταλικού Πολέμου το 1940.
Εκεί, σε ανοικτή συνέλευση με συμμετοχή 1500 αγωνιστών απ' όλη την Κρήτη και πλήθους Κρητικών κηρύσσεται η Επανάσταση στην Κρήτη, και άρχισε ένας μεγαλειώδης και πεισματικός αγώνας για ελευθερία και ένωση με τη Μητέρα Ελλάδα, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1912, με ανείπωτες θυσίες, ποταμούς αιμάτων και δακρύων προσφυγιάς, ώστε να μιλούμε για μια διαρκή Κρητική Επανάσταση!
Εκφραστής αυτού του αδούλωτου Κρητικού φρονήματος υπήρξε και ο σήμερα τιμώμενος, εξ αφορμής της ανακομιδής των οστών του και της τοποθέτησής τους στον Τάφο της Οικογενείας Κριαρά, ο Πρόεδρος της Καγγελαρίας
Ο Χατζή - Άνδρέας Κριαράς (1765—1872), από την Ανώπολη των Σφακίων, ήταν γυιός του Εμμ. Νομικού ή Κριαρά και της Κατίγκως Βλάχου, αδελφής του εθνομάρτυρα Ιωάννη Δασκαλογιάννη.
Πλοιοκτήτης, ασχολήθηκε μέχρι το 1821, διατηρούσε δεσμούς με τούς έλληνες πατριώτες της Οδησσού, της Τεργέστης, της Βιέννης, της Ύδρας και της Καλαμάτας και υπήρξε από τους πρώτους φιλικούς της Οδησσού, φίλος του Έμμ. Ξάνθου.
Με την ίδρυση του νέου Ελληνικού Κράτους, το έτος 1830, που άφηνε έξω από τον Ελληνικό κορμό την ηρωοτόκο και αγιοτόκο Κρήτη, ο Κριαράς εγκατεστάθη στη Σύρο, όπου και δραστηριοποιήθηκε όχι μόνο επαγγελματικά αλλά και πατριωτικά.
Στην Ερμούπολη, ο Ανδρέας Κριαράς βρήκε πρόσφορο έδαφος να αναπτύξει τις δραστηριότητές του.
Ήδη, από το 1824 ο Πολιτάρχης Ανδρέας Κοσμάς μετέφερε από την Κρήτη 1.000 οικογένειες Κρητικών, για να τις σώσει από την επιδρομή των Αιγυπτίων, και το 1825 είχε συσταθεί στην Ερμούπολη Επιτροπή Κρητικών και Ερμουπολιτών, με στόχο την ενίσχυση του Κρητικού Αγώνα, μέλη της οποίας ήταν ο Λουκάς Ράλλης, ο Σπυρίδων Ζυγομάλλης, ο Λάμπρος Κατινάκης, ο Χατζή Αδάμης και ο θεατρικός συγγραφέας Θεόδωρος Αλκαίος, εμνευστής κατά μία εκδοχή του Κρητικού θουρίου «Πότε θα κάνει ξαστεριά, πότε θα φλεβαρίσει…»
Λόγω της ύπαρξης της μεγάλης αυτής παροικίας των Κρητικών, η Ακτοπλοϊκή Εταιρία Loyd-Triestino, που εκτελούσε δρομολόγια Σύρος-Σμύρνη και Σύρο Κων/πολη, πρόσθεσε και το δρομολόγιο Σύρος-Κρήτη το 1840, με λιμάνια προσέγγισης Χανιά-Ρέθυμνο-Ηράκλειο μια φορά την εβδομάδα.
Η διακίνηση επιβατών και οι εμπορικές συναλλαγές Σύρου και Κρήτης ήταν σημαντικές.
Το 1857 ιδρύθηκε στην Ερμούπολη η Ελληνικής Ατμοπλοϊα και αμέσως καθιερώθηκε εβδομαδιαίο δρομολόγιο Σύρου-Κρήτης. Έτσι υπήρχαν δύο ακτοπλοϊκά δρομολόγια με την Κρήτη κάθε εβδομάδα.
Ο Χατζή-Ανδρέας Κριαράς διετέλεσε μέλος τής Διοικητικής Επιτροπής Κρήτης, καί έπειτα πρόεδρος της εν Σύρω υπέρ των Κρητών Επιτροπής, μέ αναπληρωτή τον ανεψιό του Μίνωα Μπογιατζόγλου.
Ταυτόχρονα, δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά και χαρακτηρίζεται από τον απόγονό του, Καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά ως οργανωτής της ναυσιπλοΐας στη Σύρο.
Αφού αξιώθηκε να προστατεύσει τον πρόσφυγα Κυριάκο Βενιζέλο και να γνωρίσει νήπιο τον Εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο, πέθανε σε βαθύτατα γηρατιά, 107 ετών, και κηδεύθηκε με δημόσια δαπάνη, έχοντας τιμηθεί με το Ανώτατο Αριστείο του Αγώνα του 1821 και τον Μεγαλόσταυρο του Σωτήρος, ενώ επικήδειο λόγο εξεφώνησε προς τιμή του ο πολύς Αρχιεπίσκοπος Σύρου Αλέξανδρος Λυκούργος.
Τιμώντας σήμερα τον εν πολλοίς άγνωστο Κρητικό και συνάμα Ερμουπολίτη, Χατζή Ανδρέα Κριαρά, τιμούμε τη μεγάλη προσφορά των Ερμουπολιτών πατέρων μας στον Κρητικό Αγώνα.
Μια προσφορά, που εκδηλώθηκε αρχικά με την περίθαλψη των Κρητικών προσφύγων, που κατέφευγαν στο νησί, χάρη στην τακτική επικοινωνία Σύρου – Κρήτης με τα πλοία της μοναδικής τότε Ελληνικής Ατμοπλοΐας Σύρου και των Αυστριακών Λόυδ, που εκτελούσαν από ένα δρομολόγιο την εβδομάδα η κάθε μία στην γραμμή Σύρο –Ηράκλειο –Ρέθυμνο – Χανιά,
με την ίδρυση Επιτροπών, ύστερα από πρωτοβουλίες του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Κρητών, που ιδρύθηκε το 1859 και παραμένει ακόμα και σήμερα ζωντανός και δραστήριος,
αλλά και με την παληκαρίσια, όπως τη χαρακτηρίζει ο Ανδρέας Δρακάκης, στάση του Δήμου Ερμουπόλεως, «όπως αυτό προκύπτει από το
από 20 Οκτωβρίου 1866 ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου Ερμουπόλεως, με το οποίο, κατόπιν εισηγήσεως του τότε Δημάρχου Δημήτρ. Παπαδάκη, ενεκρίη η άμεση διάθεση από το Δήμο 15.000 δραχμών για την περίθαλψη των απόρων προσφύγων της Κρήτης και στη συνέχεια και ως το τέλος του 1866 διατέθηκαν άλλες 7.000 δραχμές από το Δήμο για τον ίδιο σκοπό, όπως προκύπτει από το απολογισμό του έτους 1866».
Ταυτόχρονα, στα κύματα του Αιγαίου, γράφεται μια αληθινή εποποιία.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα η Ερμούπολη αποτελεί ορμητήριο και βάση ανεφοδιασμού των Επαναστατών και διάσωσης του άμαχου πληθυσμού από την τουρκική θηριωδία, με τα πλοία «Ύδρα», «Πανελλήνιο», «Κρήτη», «Ένωση».
Κατά τη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης του 1866 πραγματοποιήθηκαν συνολικά ενενήντα ταξίδια από την Ελληνική Ατμοπλοΐα Σύρου, φαινόμενο πρωτόγνωρο και για τους ναυτικούς, με ένα τόσο στενό αποκλεισμό της Κρήτης από τα Τουρκικά θωρηκτά.
Τα τουρκικά πλοία ήταν ταχύτερα, είχαν αντοχή στις καιρικές συνθήκες και ο εξοπλισμός τους ήταν ασυγκρίτως ανώτερος από εκείνο των ελληνικών πλοίων.
Τα ελληνικά πλοία, εκτός από την μεταφορά πολεμοφοδίων και τροφίμων, ήταν αναγκασμένα, μέσα στις δύσκολες συνθήκες και ιδιαίτερα του χειμώνα, να παραλαμβάνουν κατά την επιστροφή γυναικόπαιδα, που περιπλανιόνταν σε φρικτή κατάσταση, στις παραλίες της νότιας Κρήτης αλλά και τραυματίες αγωνιστές.
Τα μυθικά αυτά ταξίδια έγιναν από τους διακεκριμένους ναυτικούς της μοναδικής τότε, στην Ελλάδα, Ελληνικής Ατμοπλοΐας Σύρου με ενθουσιώδη αυταπάρνηση.
Αξίζει να αναφέρουμε τα ονόματα των πλοιάρχων, που εδόξασαν το Ελληνικό ναυτικό: Ανδρέας Κοντζιάς, Ν. Σακτούρης, Τζώρτζης, Κιοσές, Ν. Αγγελικάρας, Β. Ορλώφ, Αναστάσιος Κουρεντής και Ν. Σουρμελής μαζί με τους υποπλοίαρχους Γ. Παυλίδη, Λεων. Καλλιγά και τον Επαμ. Σουρίαν.
Γράφει χαρακτηριστικά ο Παντελής Πρεβελάκης, στο έργο του «Παντέρμη Κρήτη»:
«[…] Στη Σύρα, οι πατριώτες του Κομιτάτου είχαν ανασκουμπωθεί να συντρέξουνε τ’αδέρφια της Κρήτης. Οι μύλοι αλέθανε νύχτα μέρα το σιτάρι, οι ψωμάδες φουρνοπολεμούσανε, στα τουφεξήδικα δένανε φουσέκια, οι τσαγκαράδες μαστορεύανε στιβάνια, οι τερζήδες βράκες και μεϊντάνια.
Όλους τούτους τους ζαερέδες και τα μπαρουτότουβλα, το Κομιτάτο τα παράδινε λίγα – λίγα στο αδερφάτο των χαμάληδων, κι αυτοί τα στοιβάζανε στις μαούνες και τα βαστούσανε σκεπασμένα στη φύλαξή τους. Από κει, τη διορισμένη νύχτα, χωρίς να τους χαμπαρίσει κανείς, τα φορτώνανε μάνι – μάνι στο πυρόσκαφο, κι αυτό σαλπάριζε με σβησμένα φανάρια, στ’όνομα του Χριστού, και πήγαινε να σπάσει το μπλόκο της Κρήτης […] το κουρσάρικο […] φουντάριζε χωρίς να σβήσει τα καζάνια, και με το τσούρμο βουτημένο ως τη μέση στο νερό, ξεφόρτωνε χέρι – χέρι την πραμάτεια […] Δεν άργιε ν’ακουστούνε τα πέταλα των μουλαριών, που κατεβαίνανε μονοσκοίνι το σύρμα να σηκώσουνε τα προυκιά. Φορές – φορές ζύγωνε κι ο Τούρκος με τον ξεκατινιάρη του [πρόκειται για το θωρηκτό Ιτζεδίν] κι αρχίνιζε τα σμπάρα και τις ψευτοφωτιές […]. Μας φέγγουνε, να μη σκοντάψουμε, πάτησε κάποτε φωνή ο Σουρμελής, κ’ οι βράχοι χαχαρίσανε με το χωρατό. Το κουρσάρικο χτυπούσε τότες τις ρόδες του και ξέφευγε ακρίζοντας τη στεριά, όπου οι ξέρες και τα ρηχά κάναν ανεβολετά τ’ αρμενίσματα για τις φρεγάδες. […] Από τις σπηλιές και τα βράχια ακούγονταν καμιά φορά το φωνοκλήσι της προσφυγιάς που καρτερούσε να την πάρουνε στην Ελλάδα..»
Από τα γραφόμενά του, μάλιστα, διαπιστώνουμε και τούτο, το σημαντικό και επίκαιρο:
Τον καθοριστικό ρόλο στην εθνική αυτή προσπάθεια των ναυπηγοεπισκευαστικών εγκαταστάσεων της Ερμούπολης, του σημερινού ΝΕΩΡΙΟΥ, και των άλλων βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων της, χωρίς τις οποίες ίσως δεν θα καθίστατο δυνατόν να πραγματοποιηθεί ένα τόσο μεγάλο εθνικό έργο.
Σεβασμιώτατε, κύριοι Δήμαρχοι Σύρου-Ερμούπολης και Σφακίων, Εντιμώτατοι Εκπρόσωποι Αρχών, Φορέων και Συλλόγων της Σύρου.
Σε μια εποχή, που η ιστορία μας αναθεωρείται, παραχαράσσεται ή περιθωριοποείται και η Ελληνικότητα νησιών του Αιγαίου και τμημάτων της βόρειας χερσαίας Ελλάδος αμφισβητείται, σε μια εποχή, πολλαπλής-και πρώτιστα ηθικής και αξιακής- κρίσης και κυριαρχίας του ΕΓΩ πάνω στο ΕΜΕΙΣ, μορφές, όπως αυτή του Χατζή Ανδρέα Κριαρά, και συλλογικές δράσεις εθνικής, πατριωτικής και κοινωνικής αλληλεγγύης, ὀπως αυτές που ανέλαβαν οι πρόγονοί μας, αποτελούν δοκιμασμένες προτάσεις και πρακτικές υπέρβασης των εθνικών και κοινωνικών μας αδιεξόδων!
Τούτη την ώρα, στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό του Τροπαιοφόρου Προστάτου του Ελληνικού Στρατού και των πτωχών υπερασπιστού Αγίου Γεωργίου, πάνω από τα λείψανα του μεγάλου Έλληνα Χατζή Ανδρέα Κριαρά,
«Γνώμες, καρδιές,
όσοι Έλληνες,
ό,τι είστε,
μην ξεχνάτε,
δεν είστε από τα χέρια σας
μονάχα,
όχι.
Χρωστάτε
και σε όσους ήρθαν, πέρασαν,
θα ‘ρθούνε, θα περάσουν.
Κριτές, θα μας δικάσουν
οι αγέννητοι, οι νεκροί
Πολίτες,
ας τη χτίσουμε,
και οπλίτες, εδώ, και όλοι
του ονείρου, εδώ, την Πόλη
με την Αγιά Σοφιά.
Η λειτουργία δεν τέλειωσε!
…………………………………………….
Για να προσμένουμε άγρυπνοι
στη νύχτα να προβάλει
του όρθρου το γέλιο πάλι
που προμηνάει το φως!»
(Κωστής Παλαμάς)
