Ύψωσις του τιμίου Σταυρού Ιωάννου Μ. Φουντούλη

 Την 14η του μηνός Σεπτεμβρίου εορτάζομε την εορτή της Υψώσεως του τιμίου Σταυρού. Η Κυριακή προ της 14ης Σεπτεμβρίου θα μας προετοιμάσει γι’ αυτήν. Είναι η «Κυριακή προ της Υψώσεως». Θα ακουσθούν προεόρτια τροπάρια και στα αναγνώσματα της θείας λειτουργίας θα ακούσουμε τον απόστολο Παύλο να καυχάται για τον σταυρό του Χριστού, «δι᾿ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται, κἀγὼ τῷ κόσμῳ»,[1] και τον Κύριο να ομιλεί για τον θάνατό Του, την «ὕψωσι» του υιού του ανθρώπου, το υπέρτατο δείγμα της αγάπης του Θεού προς τον κόσμο.[2] Αλλά και η επομένη Κυριακή, η «Κυριακή μετά την Ύψωσιν», θα πλαισιώσει τον εορτασμό. Και πάλι εκτός από τους μεθεόρτους ύμνους θα ακούσουμε τον Παύλο να ομιλεί για την συσταύρωσή του με τον Χριστό, που τον αγάπησε και παρέδωσε γι’ αυτόν την ζωή Του στον σταυρό,[3] και τον Κύριο να καλεί τους οπαδούς Του να σηκώσουν και αυτοί, όπως Εκείνος, τον σταυρό τους και να τον ακολουθήσουν.[4] Μέσα σ’ αυτό το λειτουργικό πλαίσιο τοποθέτησαν οι Πατέρες την μεγάλη εορτή της Υψώσεως του Σταυρού για να εξάρουν την ιδιαιτέρα εορτολογική της σημασία.

Γιατί η εορτή της Υψώσεως «ἴσα φέρει τῇ Μεγάλῃ Παρασκευῇ». Είναι η εορτή της «χαρμολύπης» του Σταυρού. Του θανάτου του Κυρίου, αλλά και της δόξης Του. Και υψούται ο Σταυρός, το όργανο του σωτηρίου πάθους, η σημαία της νίκης του Χριστού. Η λύπη για τον μαρτυρικό θάνατο του Σωτήρος, που βρίσκει την έκφρασή της στην νηστεία, έχει το αντίβαρό της στην χαρά και στον πανηγυρισμό του θριάμβου Του.
 

 

Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος Τῇ ΙΔ΄ τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου ἡ παγκόσμιος ὕψωσις τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ

 Ο Μέγας Κωνσταντίνος και πρώτος χριστιανός βασιλιάς[1] είχε πόλεμο, όπως λένε αυτοί που έγραψαν τις ιστορικές διηγήσεις, στη Ρώμη το 312 μ.Χ. με τον Μαξέντιο[2] πριν να γίνει βασιλιάς. Βλέποντας, λοιπόν, ότι ο στρατός των εχθρών ήταν πολύ περισσότερος από τον δικό του βρισκόταν σε μεγάλη απορία και φόβο. Ενώ βρισκόταν σ’ αυτή την κατάσταση του φανερώθηκε σημείο στον ουρανό σε σχήμα σταυρού στη μέση της ημέρας ενώ έλαμπε ο ήλιος. Ο Σταυρός αυτός φαινόταν ότι είναι φτιαγμένος με αστέρια. Γύρω του ήταν ρωμαϊκά γράμματα φτιαγμένα και αυτά με αστέρια που έγραφαν τη φράση «Ἐν τοῦτῳ νίκα».

Αμέσως έφτιαξε ένα σταυρό από χρυσάφι σαν αυτόν που είδε στο όραμα. Αυτό τον σταυρό διέταξε να προπορεύεται σα σημαία μπροστά από τον στρατό του και επιτέθηκε εναντίον των εχθρών. Τους νίκησε κατά κράτος. Οι περισσότεροι φονεύθηκαν στο πεδίο της μάχης ενώ οι υπόλοιποι το έβαλαν στα πόδια για να σωθούν.
 

 

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσιανίνωφ

 Ὁ Κύριος εἶπε στούς μαθητές Του: «Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι» (Ματθ. ιστ’ 24). Τί σημαίνει «ὁ σταυρός τοῦ κάθε ἀνθρώπου»; Καί γιατί αὐτός «ὁ σταυρός τοῦ κάθε ἀνθρώπου», δηλαδή ὁ ἰδιαίτερος σταυρός τοῦ καθενός μας, ὀνομάζεται συνάμα καί «Σταυρός τοῦ Χριστοῦ»;

«Ὁ σταυρός τοῦ κάθε ἀνθρώπου» εἶναι οἱ θλίψεις καί τά βάσανα τῆς γήινης ζωῆς, πού γιά τόν καθένα μας εἶναι δικά του. «Ὁ σταυρός τοῦ κάθε ἀνθρώπου» εἶναι ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία καί ἄλλα εὐλαβῆ κατορθώματα, μέ τά ὁποῖα ταπεινώνεται ἡ σάρκα καί ὑποτάσσεται στό πνεῦμα. Τά κατορθώματα αὐτά πρέπει νά εἶναι ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις τοῦ καθενός καί στόν κάθε ἄνθρωπο εἶναι δικά του.

«Ὁ σταυρός τοῦ κάθε ἀνθρώπου» εἶναι τά ἁμαρτωλά ἀσθενήματα, ἤ πάθη, πού – στόν κάθε ἄνθρωπο – εἶναι δικά του! Μέ ἄλλα ἀπ᾽ αὐτά τά πάθη γεννιόμαστε καί μ᾽ ἄλλα μολυνόμαστε στήν πορεία τοῦ γήινου βίου μας.
 

 

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Επισκόπου Φαναρίου κ. Αγαθαγγέλου Πηγή: http://kirigmata.blogspot.com/2020/09/blog-post_52.html#ixzz8kNuZMEiY

 Πᾶσα μὲν ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ τὰ κρείττονα μεταβολὴ μεγίστην χαρὰν καὶ εὐφροσύνην τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων κατεργάζεται. Πέφυκε γὰρ ἀνθρωπίνη φύσις, τῶν κρειττόνων ὀρεγομένη, ἀεὶ σπεύδειν ἐπὶ τὴν τῶν βελτιόνων κατάληψιν. Οὕτω γοῦν δεῖα τοῖς πλέουσιν ἐκ χειμῶνος εἰς εὐδίαν καὶ γαλήνην μετάβασις·
Πᾶσα μὲν ἀπὸ τῶν χειρόνων ἐπὶ τὰ κρείττονα μεταβολὴ μεγίστην χαρὰν καὶ εὐφροσύνην τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων κατεργάζεται. Πέφυκε γὰρ ἀνθρωπίνη φύσις, τῶν κρειττόνων ὀρεγομένη, ἀεὶ σπεύδειν ἐπὶ τὴν τῶν βελτιόνων κατάληψιν. Οὕτω γοῦν δεῖα τοῖς πλέουσιν ἐκ χειμῶνος εἰς εὐδίαν καὶ γαλήνην μετάβασις· δεῖα δὲ καὶ τοῖς ὁδοιπόροις ἐκ καμάτου ἐπ᾿ ἀνάπαυσιν συχία· δεῖα δὲ καὶ τοῖς λυπουμένοις ἐκ κατηφείας εἰς εὐφροσύνην μετάθεσις· δυτέρα δὲ καὶ τοῖς νοσοῦσιν ἐξ ἀσθενίας εἰς ὑγίειαν καὶ εὐρωστίαν ἀνάληψις· δεῖα δὲ καὶ τοῖς πολεμίοις ἀπὸ ἔχθρας εἰς φιλίαν καὶ εἰρήνην βεβαίωσις· δυτέρα δὲ καὶ ἀπὸ τοῦ σκότους καὶ τῆς νυκτὸς εἰς τὴν μέραν μετάπτωσις. Καὶ πᾶσα πρᾶξις, ὡς ἔστιν εἰπεῖν, δυτέραν ἔχει τὴν ἐργασίαν, ὅταν ὄφελος μετὰ τοῖς ποθοῦσιν αὐτὴν ἀπεργάζηται.
 

 

Καύχημά μας: ο Σταυρός του Κυρίου μας Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Μτφρ. Γεωργίου Β. Μαυρομάτη, εκδ. Επέκταση Πηγή: http://kirigmata.blogspot.com/2020/09/blog-post_11.html#ixzz8kNvRIRvi

 Κ. Το χάλκινο φίδι στην έρημο και το ραβδί τοϋ Μωϋσή προτύπωναν τον Σταυρό τοϋ Χριστού

Αυτόν τον τύπο του Σταυρού προτύπωνε ο Μωϋσής κρεμώντας στον Σταυρό το χάλκινο φίδι, ώστε όποιος δαγκωνόταν από το ζωντανό φίδι, και έβλεπε το χάλκινο φίδι (Αριθμ. κα΄ 9) να σώζεται πιστεύοντας. Λοιπόν, το μεν χάλκινο φίδι, κρεμασμένο στον Σταυρό σώζει, και ο Υίός του Θεού, που σαρκώθηκε, κρεμασμένος στον Σταυρό δεν σώζει; Πάντοτε, λοιπόν, η ζωή έρχεται δια μέσου του ξύλου. Διότι την εποχή του Νώε σώθηκε η ζωή των ανθρώπων με την ξύλινη κιβωτό. Και η θάλασσα, την εποχή του Μωϋσή όταν είδε τον τύπο του ραβδιού φοβήθηκε αυτόν που την χτύπησε και χωρίστηκε στη μέση.
Ώστε, λοιπόν, το ραβδί έχει δύναμη και ο Σταυρός του Σωτήρα δεν έχει; Προσπερνώ τους πολλούς τύπους για χάρη συντομίας. Την εποχή του Μωϋσή, το ξύλο γλύκανε το νερό ('Εξ. ιε' 25) κι' απ' την πλευρά του 'Ιησου το νερό έτρεξε έπάνω στο ξύλο του Σταυρού (Ίω. ιθ' 34).
 

 

Στόν Τίμιο καί Ζωοποιό Σταυρό Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ

 Ὁ Παῦλος καυχᾶται γιά τόν Σταυρό καί λέει, ὅτι δέν γνωρίζει τίποτε ἐκτός ἀπό τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, καί Αὐτόν ἐσταυρωμένον. Τί λέει λοιπόν; Σταυρός εἶναι τό νά σταυρώσωμε τήν σάρκα μαζί μέ τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες (Γαλ. 5, 24). Νομίζετε ὅτι εἶπε τοῦτο μόνο γιά τήν τρυφή καί τά ὑπογάστρια; Πῶς τότε γράφει στούς Κορινθίους ὅτι, «ἐπειδή ὑπάρχουν ἔριδες ἀνάμεσά σας, εἶσθε ἀκόμη σαρκικοί καί περιπατεῖτε κατά τό ἀνθρώπινο φρόνημα» (Α’ Κορ. 3, 3); Ὥστε καί αὐτός πού ἀγαπᾶ δόξα ἤ χρήματα, ἤ ἁπλῶς θέλει νά ἐπιβάλη τό θέλημά του καί προσπαθεῖ ἔτσι νά νικήση, εἶναι σαρκικός καί περιπατεῖ κατά τήν σάρκα. Γι᾽ αὐτά ἀκριβῶς δημιουργοῦνται καί οἱ ἔριδες, ὅπως λέγει καί ὁ Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος· «ἀπό ποῦ προέρχονται οἱ μεταξύ σας πόλεμοι καί μάχες; Δέν προέρχονται ἀπό ἐδῶ, δηλαδή ἀπό τίς ἡδονές σας πού παλεύουν μέσα στά μέλη σας; Ἀγωνίζεσθε ἀλλά δέ μπορεῖτε νά τά καταφέρετε, μάχεσθε καί πολεμεῖτε» (Ἰακ. 4, 1).

Τοῦτο λοιπόν εἶναι τό νά σταυρώση τήν σάρκα μαζί μέ τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες, τό νά μήν ἐνεργεῖ ὁ ἄνθρωπος τίποτα ἀπό ὅσα δέν εἶναι εὐάρεστα στό Θεό. Καί ἄν τό σῶμα τόν ταλαιπωρῆ καί στενοχωρῆ, πρέπει ὁ καθένας νά τό ἀνεβάζει ὁπωσδήποτε καί μέ τήν βία ἀκόμη στό Σταυρό. Τί θέλω νά πῶ; Ὁ Κύριος, ὅταν ἦλθε ἐπί τῆς γῆς, ἔζησε βίον ἀκτήμονα, καί δέν ἔζησε μόνο, ἀλλά καί ἐκήρυξε λέγοντας, «ὅποιος δέν ἀποτάσσεται ἀπό ὅλα τά ὑπάρχοντά του, δέν μπορεῖ νά εἶναι μαθητής μου» (Λουκᾶ 14, 33).
 

 

Περί της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού υπό της μακαρίας Αγίας Ελένης Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως Ιστορική Μελέτη περί του Τιμίου Σταυρού, Αθήνα 1914, σελ. 19-27 Πηγή: http://kirigmata.blogspot.com/2020/09/1914.html#ixzz8kNncF7XH

 Τινές των νεωτέρων των επιζητούντων να αρνηθώσι πάσαν παραδεδομένην εν Εκκλησία αλήθειαν εκφράζουσιν αμφιβολίας και περί της ευρέσεως υπό της μακαρίας Ελένης του Τιμίου Σταυρού, συμπεραίνοντες τούτο εκ της δήθεν σιωπής του ιστορικού Ευσεβίου ως μηδέν ιστορούντος περί της ευρέσεως του τιμίου Σταυρού εν τω συγγραφέντι αυτώ βίω του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ενώ έτεροι σύγχρονοι ιστορικοί εν εκτάσει περί της ευρέσεως του τιμίου Σατυρού ποιούνται λόγον, πράξεις δε αυτοκρατορικαί, σωζώμεναι μέχρι σήμερον εις διαφόρους ιεράς μονάς, κυρούσι την γνησιότητα του τιμίου ξύλου του Τιμίου Σταυρού του Σωτήρος, και αυτά τα τεμάχια του τιμίου ξύλου τα διακρινόμενα δια της θαυματουργικής αυτών δυνάμεως αναιρούσι τας ανυποστάτους υποθέσεις των νεωτεριστών. Οὐτω κατά την ομόφωνον μαρτυρίαν των αρχαίων ιστορικών, ων κατωτέρω αναφέρωμεν τας περικοπάς, η ευσεβεστάτη μήτηρ του Μεγάλου Κωνσταντίνου η μακαρία Ελένη, ποθούσα να ιστορίση τους ιερούς τόπους, ένθα ο Σωτήρ έζησεν, αφίκετο περί το 326 εις Ιεροσόλυμα. Πρώτη δε αυτής φροντίς υπήρξεν η αναζήτησις του Τάφου του Σωτήρος. Αλλ' οι εθνικοί φθόνω προς τους χριστιανούς κείμενοι τιμώντας ιδιαζόντως το μνήμα του Σωτήρος είχον προ πολλού ήδη χρόνου επιχώσει αυτόν. Και ίνα τελείως την μνήμην αυτού εξαλείψωσιν ανωκοδόμησαν επί του ούτω τελεσθέντος λόφου, εν ω ο τάφος του Σωτήρος, ναόν της Αφροδίτης και ξόανα εν αυτώ έστησαν.
 

 

«Στό γενέθλιο τῆς Θεοτόκου» Ἀρχιμανδρίτου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Θωμᾶ Δ. Ἀνδρέου Πρωτοσυγκέλλου Ι.Μ. Ἰωαννίνων Πηγή: http://kirigmata.blogspot.com/2019/09/blog-post_7.html#ixzz6VZaVUOT7

 Τό Ἐκκλησιαστικό ἔτος, ξεκινᾶ μέ τόν μήνα Σεπτέμβριο, τόν πιό γλυκό καί ἥμερο μήνα τοῦ χρόνου κατά τόν Φώτη Κόντογλου. Ὄχι τυχαία, λοιπόν, ὁ χρόνος ξεκινᾶ μέ τήν Θεομητορική γιορτή τῆς γέννησης τῆς Παναγίας μας γιά τήν ὁποία μᾶς ἔχει ἤδη προειδοποιήσει τό ἀπολυτίκιο μέ τό ὁποῖο ὁλοκληρώνεται τό ἐκκλησιαστικό ἔτος τόν μήνα Αὔγουστο στήν γιορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου: «Ἐν τῇ γεννήσει τήν παρθενίαν ἐφύλαξας· ἐν τῇ κοιμήσει τόν κόσμον οὐ κατέλιπες Θεοτόκε».