Όπως έχει ήδη παρουσιαστεί από την φιλόξενη «Πύλη Εκκλησιαστικών Ειδήσεων Amen.gr», τη χρονιά που μας πέρασε τυπώθηκε και κυκλοφορήθηκε το πολυσέλιδο και περιεκτικό βιβλίο του Αρχιμ. Ευάγγελου Στ. Υφαντίδη, με τίτλο Οικουμενικό Πατριαρχείο και Πολιτικές Δυνάμεις. Από τη συνδιάσκεψη της Λωζάννης έως την εκλογή του Πατριάρχη Βασιλείου Γ΄ (Καβάλα – Βενετία 2014, έκδ. Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, σ. 513). Ένα βιβλίο πολύμοχθο και επιστημονικότατο, που ξαναφέρνει στο προσκήνιο πολλά από τα πάθη της Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, ένα βιβλίο επίσης ιδιαιτέρως χρήσιμο τόσο ως ιστορική μελέτη, όσο και ως αφορμή φρονηματισμού, στις δύσκολες μέρες μας.
Ο συγγρ. π. Ευάγγελος Υφαντίδης είναι γνωστός τόσο για την εκκλησιαστική και πνευματική, όσο και για την επιστημονική δράση του. Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1975. Φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκης και στη Σχολή Εκκλησιαστικής Ιστορίας του Γρηγοριανού Πανεπιστημίου της Ρώμης, αμφοτέρων δε ανηγορεύθη Διδάκτωρ. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του υπήρξε υπότροφος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και των Υπουργείων Εξωτερικών της Ιταλίας και της Γαλλίας. Μελέτες του θεολογικού και ιστορικού περιεχομένου έχουν δημοσιευθεί σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, κυρίως στην ιταλική γλώσσα. Το 2003 χειροτονήθηκε κληρικός από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ιταλίας και Μελίτης κ. Γεννάδιο, ο οποίος το 2007 τον τοποθέτησε στη θέση του Πρωτοσυγκέλλου.
Ο π. Ευάγγελος διακονεί λοιπόν τον Οικουμενικό Θρόνο στην Ιταλία, και η δράση του απλώνεται σε διάφορους τομείς. Έχει καταφέρει με την ευγένεια, την προσήνεια και την θεολογική του κατάρτιση να αποτελεί μια σεβαστή και αποτελεσματική φωνή στο χώρο της Ορθόδοξης Ευρώπης, κι έτσι διακονεί αποτελεσματικά και τον Γέροντά του, τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ιταλίας και Μελίτης κ. Γεννάδιο, ο οποίος αποτελεί μια εξέχουσα εκκλησιαστική προσωπικότητα, με κύρος και ισχυρή παρουσία στα πλαίσια της χριστιανικής Ευρώπης, αλλά και στο χώρο των εν Ευρώπη Μητροπόλεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Παρά τους πόδας του, και από εκείνον καθοδηγούμενος, ο π. Ευάγγελος έχει καταφέρει να ξεχωρίσει τόσο στο εκκλησιαστικό, όσο και στο επιστημονικό πεδίο.
Καρπό της δεύτερης αυτής ενασχόλησής του, αλλά βεβαίως όχι ασχέτως με το κύριο εκκλησιαστικό έργο του, αποτελεί και ο παρουσιαζόμενος εδώ τόμος. Πρόκειται για την πρώτη από τις δύο διδακτορικές διατριβές του συγγρ., που υποστηρίχθηκε στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2006 – η δεύτερη υποστηρίχθηκε στο Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο της Ρώμης και δημοσιεύθηκε το 2012. Μετά το Σεπτό Γράμμα της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου (σ. 7), τον πρόλογο (σ, 11), τις συντομογραφίες (σ. 15) και την εισαγωγή (σ. 21), η ύλη του τόμου χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο, με τίτλο «Η περίοδος της Λωζάννης» (σ. 33 κ.εξ.) περιλαμβάνονται τα σχετικά με την τελευταία περίοδο της πατριαρχίας του Μελετίου Δ΄, η εποχή του Πατριάρχου Γρηγορίου Ζ΄ και οι απειλές κατά του πατριαρχικού θεσμού. Στο δεύτερο, υπό τον τίτλο «Η περίοδος της Θεσσαλονίκης» (σ. 211 κ.εξ.) εξετάζονται τα σχετικά με την απέλαση του Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντίνου ΣΤ΄ από την Πόλη, την διεθνή διάσταση της πατριαρχικής απέλασης και την συζήτηση για το πατριαρχικό πρόβλημα στην Κοινωνία των Εθνών, μετά από προσφυγή της Ελλάδος.
Τέλος στο τρίτο με τίτλο «Κωνσταντινούπολη: Η αρχή μιας νέας περιόδου» (σ. 443 κ.εξ.), εξετάζονται όσα μεσολάβησαν από την απέλαση του Πατριάρχου Κωνσταντίνου ως την εκλογή του Πατριάρχου Βασιλείου Γ΄, ως προστάδια μιας νέας εποχής στη σύγχρονη πατριαρχική ιστορία. Ο τόμος ολοκληρώνεται με επίλογο (σ. 499), εικόνες (σ. 501), χρονολογικό πίνακα (σ. 509), πηγές και βιβλιογραφία (σ. 509) και αναλυτικό ευρετήριο (σ. 521).
Πρόκειται, όπως προαναφέρθηκε, για σημαντική μελέτη, με πλήρη έλεγχο του σχετικού αρχειακού υλικού και άριστη γνώση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, η οποία φωτίζει πλευρές της ζωής και δράσης του Οικουμενικού Θρόνου στην δύσκολη και επικίνδυνη εποχή αμέσως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, οπότε η Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως υπέφερε τα πάνδεινα, για να εξέλθει τελικά νικήτρια και από αυτή τη δεινή δοκιμασία, την οποία με απολύτως επιστημονικό τρόπο περιγράφει και μελετά ο συγγρ. στην μετά χείρας διατριβή του.
Η σοβαρότητα του έργου και το πλήθος των χρησιμοποιούμενων άγνωστων μέχρι σήμερα πηγών, κυρίως από το αρχείο του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, και από τα ανάλογα αρχεία του Βατικανού, και των Υπουργείων Εξωτερικών της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Μεγάλης Βρετανίας, δηλαδή των μεγάλων Δυνάμεων της εποχής, που έπαιζαν ρόλο βασικό στη διαμόρφωση των εξελίξεων, υποδεικνύουν ότι πρόκειται για μελέτη που σύντομα θα αναγνωριστεί ως βασικό έργο αναφοράς για τη νεότερη και σύγχρονη πατριαρχική ιστορία, αλλά και για την ιστορία του Γένους, γενικότερα. Κοντά σε όσα έχουν σχετικά γράψει σύγχρονοι εκκλησιαστικοί ιστορικοί, προπάντων δε ο καθηγητής κ. Αρ. Πανώτης, πρεσβυγενής Άρχων Ιερομνήμων της μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, το βιβλίο αυτό έρχεται να συμπληρώσει ένα ουσιαστικό κενό της ισχνής και γλίσχρης σχετικής βιβλιογραφίας.
Οπωσδήποτε η πατριαρχική ιστορία της κρίσιμης περιόδου 1923-1925 δεν είναι εύκολο ούτε να εξιστορηθεί πλήρως, ούτε και να μελετηθεί πλήρως. Οι τουρκικές βιαιότητες, οι εναντίον του Οικουμενικού Θρόνου κινήσεις, οι προσπάθειες τόσο του πολιτικού όσο και του λαϊκού παράγοντα να επιβληθούν, αλλά και οι τριγμοί της τουρκικής προσπάθειας να μείνει το Πατριαρχείο ένας θεσμός που αφορούσε την εσωτερική θρησκευτική ζωή της Τουρκίας, στερημένο από τον διεθνή χαρακτήρα και τον Οικουμενικό ρόλο του, αποτελούσαν τις κυριότερες δυσκολίες που το Πατριαρχείο και οι ιεράρχες του είχαν να αντιμετωπίσουν.
Αν σε αυτά προστεθεί και η συνήθως ατυχής και κοντόφθαλμη ελληνική μεν, ελλαδικής όμως εμπνεύσεως και ιδιαιτερότητος, εξωτερική πολιτική, μπορεί εύκολα ο αναγνώστης να καταλάβει τους τριγμούς, τις δυσκολίες, τα διλήμματα και τα προβλήματα που η Μητέρα Εκκλησία αντιμετώπισε, ευτυχώς με επιτυχία, ανοίγοντας στον Οικουμενικό Θρόνο μια ευρύτερη προοπτική, η οποία επί των ημερών μας απέδωσε καρπούς. Όλα αυτά τα περιγράφει με άριστο τρόπο ο λόγιος κληρικός και συγγρ. του σπουδαίου αυτού τόμου, παρουσιάζοντας επιστημονικά και αναλύοντας επαρκώς σελίδες πόνου, μαρτυρίου αλλά και δόξας, πτυχές του Γολγοθά, του Σταυρού αλλά και της Ανάστασης του ολόφωτου Φαναρίου.
Στοιχεία που και σήμερα δεν πρέπει να ξεχνούν όσοι ευκαίρως ακαίρως στρέφονται με οποιονδήποτε τρόπο εναντίον του Φαναρίου και των επιλογών του. Η απλή και μόνο ανάγνωση του βιβλίου δείχνει με πόση σκέψη, σοφία και βάσανο λαμβάνονται στην Μητέρα Εκκλησία οι σχετικές αποφάσεις, ώστε και διάρκεια, και προοπτική και ευεργετικά αποτελέσματα σε βάθος χρόνου να έχουν. Οι εύκολοι επικριτές θα πρέπει να κάνουν τον κόπο να προβαίνουν και σε δεύτερες σκέψεις, να εμβαθύνουν αντί να παρασύρονται από συναισθηματισμούς, να αναλύουν αντί να κατηγορούν ακοπίαστα, και να διδάσκονται από την πνευματικότητα, την ψυχραιμία, την πίστη και την εμπιστοσύνη στον Δομήτορα της Εκκλησίας Ιησού Χριστό, την οποία επιδεικνύουν πάντοτε τόσο η Σεπτή Κορυφή, όσο και οι ιεράρχες της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.
Το βιβλίο του π. Ευαγγέλου Υφαντίδη, πέρα από την πρόδηλη επιστημονική σημασία του, έχει οπωσδήποτε και μια τέτοια διδακτική διάσταση, τουλάχιστον για όσους έχουν ανοικτά τα μάτια και τα αυτιά της ψυχής τους.
- See more at: http://www.amen.gr/article20375#sthash.AilgoLvt.dpuf