Κυριακή 7 Ιουλίου 2013

«Όνειρα θερινής νυκτός»

We're always happy
Long's we're living in this sound philosophy
Mungo Jerry «In the Summertime»

«Να σε πω τη μοίρα σου, να σε πω το ριζικό σου» επιμένουν οι ατσίγγανες, θεράπαινες της μελλοντολογίας και κάθε είδους δεισιδαιμονίας, εκμεταλλευόμενες τη λαχτάρα του αφελούς να μάθει το μέλλον του. Η «ειμαρμένη», η «τύχη», η «αναπότρεπτη μοίρα», το «πεπρωμένο», το «γραφτό», το «ριζικό»... όλες αυτές οι λέξεις εκφράζουν ουσιαστικά την αδυναμία του ανθρώπου να αποδεχθεί ότι, όπως και το ταξίδι στο χρόνο, έτσι και η αποκάλυψη του «τί σε περιμένει» θα συνεχίσει να αποτελεί ένα ανεκπλήρωτο όνειρο. «Κλωθώ τε Λάχεσίν τε καί Άτροπον, αίτε διδούσι θνητοίς ανθρώποισιν έχειν αγαθόν τε κακόν τε» πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες (Ησίοδος, Θεογονία 905-906), αποκλείοντας έτσι κάθε πιθανότητα διαχειρίσεως του μέλλοντος.

Αν και ο προσδιορισμός του μέλλοντος είναι, μάλλον, μια άχαρη ενασχόληση και μπορεί να κρύβει τόσο ευχάριστες, όσο δε και δυσάρεστες εκπλήξεις, πολλές φορές η απόλυτη βεβαιότητα, με την οποία οι κάθε είδους λαϊκιστές υπόσχονται μεγαλεία και δόξες υποχρεώνει τους αιώνιους αμφισβητίες να αναρωτηθούν - έστω και για μια απειροελάχιστη στιγμή - «βρε, μπας κι έχουν δίκιο;»
Αυτή η σκέψη πέρασε και από το μυαλό του συντάκτη του παρόντος σημειώματος όταν διάβασε μια δήλωση του κατ᾽ εξοχήν λαλίστατου στελέχους του Πατριαρχείου Μόσχας π. Βσέβολοντ Τσάπλιν. Συγκεκριμένα, ο υπεύθυνος για τις σχέσεις της Εκκλησίας της Ρωσίας με την κοινωνία σε άρθρο που δημοσιεύθηκε την 1η Ιουλίου θεωρεί ότι η Ρωσία κινείται προς την κατεύθυνση μιας μεγίστης ανεξαρτησίας και ότι θα πρέπει να μετατραπεί στο κέντρο του παγκοσμίου Χριστιανισμού. «Δεν είναι τυχαίο το ότι σήμερα πολλές χώρες βλέπουν τη Ρωσία ως υπερασπιστή των χριστιανικών ιδανικών και τη παραδοσιακής ηθικής, ως τη χώρα που μπορεί να αποτελέσει την εναλλακτική λύση για τον κόσμο του χρυσού μόσχου και της αυτοκτονικής κατανοήσεως της ελευθερίας». Η Ρωσία, συνεχίζει ο π. Τσάπλιν, οφείλει να αυτοπροσδιορισθεί ως το κέντρο του χριστιανικού κόσμου και μόνο ακολουθώντας αυτή την οδό θα κατορθώσει να ολοκληρωθεί. «Τους τελευταίους μήνες η Ρωσία έδειξε σαφέστατα στον υπόλοιπο κόσμο ότι, είναι ικανή να μιλήσει στη δική της γλώσσα, να μιλήσει ως ανεξάρτητη και ισχυρή χώρα, οι παραδόσεις και η εμπειρία της οποίας της δίνουν το δικαίωμα να ακολουθεί το δικό της δρόμο, της δίνουν το δικαίωμα όχι μόνο να υπερασπίζεται το δικό της κοινωνικό όραμα, αλλά και να το προτείνει σε όλον τον κόσμο» (διαβάστε στα αγγλικά εδώ αλλά και στα ρωσικά εδώ).

Ο γράφων σπεύδει ευθύς αμέσως να δηλώσει στους αναγνώστες του ΑΜΗΝ ότι, η έλλειψη ψυχιατρικών γνώσεων δεν του επιτρέπει να παρουσίασει μια εκ βαθέων αναλύση των δηλώσεων του π. Τσάπλιν. Όμως, από την άλλη πλευρά, απευθυνόμενος στην κοινή λογική θα ήθελε να κάνει τις εξής παρατηρήσεις.

1. Είναι γνωστό ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει πολλάκις κατηγορηθεί από ρωσικούς και μη κύκλους - ιδιαιτέρως από εκείνους που ευρίσκονται σε μεγάλες αστικές παραθαλάσσιες μητροπόλεις της Ελληνικής Δημοκρατίας - ότι, δήθεν, προσπαθεί να επιβάλει στον ορθόδοξο κόσμο την εικόνα ενός «Βατικανού της Ανατολής». Να όμως που σήμερα, αν κατανοήσαμε σωστά τις δηλώσεις του π. Τσάπλιν, η ίδια η Ρωσία καλείται να μετατραπεί σε ένα παγκόσμιο χριστιανικό κέντρο, κάτι δηλαδή σαν αυτό που η ίδια στηλιτεύει μετά βδελυγμίας κάθε φορά που το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναλαμβάνει, ως οφείλει να πράττει, πρωτοβουλίες για την αναζήτηση λύσεων των διαφόρων εκκλησιαστικών προβλημάτων (Εσθονία, Ουκρανία, Αμπχαζία κλπ.). Βεβαίως οι έχοντες καλές σχέσεις με την ιστορική επιστήμη αναγνώστες της παρούσης ιστοσελίδας, θα διακρίνουν σε αυτές τις δηλώσεις το έντονο «άρωμα» ενός «νέο-πανσλαβισμού», δηλαδή ενός νέου εσωστρεφούς ρωσικού μεγαλοϊδεατισμού, διανθισμένου με εσχατολογικούς παροξυσμούς, οι οποίοι παραπέμπουν στις σκοταδιστικές αντιλήψεις των ψευδοθεωριών της «τρίτης Ρώμης» και του «ρωσικού κόσμου» άκρως επικίνδυνων για την πανορθόδοξη ενότητα. Και το ερώτημα που αυθόρμητα τίθεται σχετικά με τις δηλώσεις αυτές είναι: άραγε ο Πατριάρχης Μόσχας στηρίζει αυτές τις απόψεις; Και αν όχι μήπως θα πρέπει να περιμένουμε κάποιες διευκρινίσεις, κάποιες, ίσως, αλλαγές στην ηγεσία της εν λόγω Συνοδικής Επιτροπής;

2. Η δεύτερη παρατήρηση αφορά στην πεποίθηση του π. Βσέβολοντ ότι, το «κοινωνικό όραμα» της Ρωσίας μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τον υπόλοιπο κόσμο. Σχετικά με αυτό ας δούμε τί λένε οι αριθμοί. Σε μια δημοσκόπηση του Κέντρου Κοινωνιολογικών Ερευνών Levada που έγινε τον Απρίλιο του 2013, το 41% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι κατέχοντες σήμερα την εξουσία στη Ρωσία ενδιαφέρονται για τα προνόμια και τα κέρδη τους, ενώ το 62% πιστεύει ότι ενδιαφέρονται μόνο για τη διατήρηση και την εδραίωση της εξουσίας τους. Το 52% πιστεύει ότι οι άνθρωποι του περιβάλλοντος του νυν προέδρου της Ρωσίας ασχολούνται μόνο με τα προσωπικά τους συμφέροντα και το 44% είναι βέβαιο ότι ο μεγάλος αριθμός πλουσίων που επανδρώνουν τις γραμμές του κυβερνώντος κόμματος «Ενιαία Ρωσία» οφείλεται στο ότι το κόμμα τούς δίνει τη δυνατότητα να πλουτίσουν ακόμα περισσότερο. (διαβάστε στα ρωσικά εδώ). Αν αυτό είναι το κοινωνικό μοντέλο που θέλει να εξάγει στο εξωτερικό ο π. Τσάπλιν, τότε... συγνώμη... δεν θα πάρουμε, τέτοια «κοινωνικά μοντέλα» υπάρχουν και αλλού, γιατί να προτιμήσουμε το δικό του; Εκτός, βεβαίως, αν ο π. Βσέβολοντ υπονοεί τις στενές σχέσεις Εκκλησίας και Κράτους, οπότε θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι, σύμφωνα με άλλη δημοσκόπηση του ιδίου κέντρου, τον περασμένο Ιούνιο μόλις το 4% των ερωτηθέντων εξέφρασε την εμπιστοσύνη του προς το πρόσωπο του Πατριάρχου Κυρίλλου (Βλ. στα ρωσικά εδώ).

Η ακράδαντη πεποίθηση του γράφοντος ότι «κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον» του επιτρέπει να εκφράσει την αισιόδοξη... πρόβλεψη ότι αυτοί οι «εκ του πονηρού» σχεδιασμοί του «απολογητού» της «κρατικής ορθοδοξίας» θα αποτύχουν, όπως απέτυχαν και στο παρελθόν όλες οι προσπάθειες «μεταλλάξεως» της ορθοδόξου παραδόσεως.

- See more at: http://www.amen.gr/article14576#sthash.fct8bHVO.dpuf