«Η απάθεια των κυβερνώντων, του πολιτισµένου κόσµου απέναντι του έθνους, στο οποίο οφείλουν τον πολιτισµό τους, είναι κάτι το τελείως ανεξήγητο. Είµαστε όλοι Έλληνες. Οι νόµοι µας, η φιλολογία µας, η θρησκεία µας, οι τέχνες µας έχουν όλα τις ρίζες τους στην Ελλάδα… Αλλά για την Ελλάδα, ίσως να έχουμε υπάρξει άγριοι και ειδωλολάτρες…
Στην Ελλάδα, η ανθρώπινη μορφή και ο ανθρώπινος νους προσέγγισαν σε μια τέτοια τελειότητα, που εντύπωσε τις εικόνες της σε εκείνες τις αψεγάδιαστες δημιουργίες, που και μόνο τα θραύσματά τους προξενούν απελπισία στη σύγχρονη τέχνη, και διοχέτευσε ενορμήσεις που δεν μπορούν ποτέ να πάψουν, μέσα από χίλιους διαύλους εμφανούς και ανεπαίσθητης λειτουργίας, να ενδυναμώνουν και να θαμπώνουν την ανθρωπότητα μέχρι να εξαλειφθεί η ανθρώπινη φυλή», έγραφε στον Πρόλογο του λυρικού δράµατός του «Ελλάς» ο Άγγλος ποιητής Π. Σέλλεϋ το 1821, σε μια κλασική πλέον εκδήλωση του φιλελληνισμού, ενός κινήματος, που έμελλε, με όλα τα θετικά και τα αναπόφευκτα αρνητικά του στοιχεία να επηρεάσει καθοριστικά την εξέλιξη της Ελληνικής Επανάστασης και να κλονίσει συθέμελα την Ιερά Συμμαχία, το καταπιεστικό και ανελεύθερο πνεύμα της οποίας καταδυνάστευε τις συνειδήσεις των Ευρωπαίων πολιτών.
Ο όρος φιλελληνισμός, βέβαια, είναι πολύ πιο παλιός απ’ ό, τι φανταζόμαστε. Πρώτος ο Ηρόδοτος αποκάλεσε φιλέλληνα τον φαραώ της Αιγύπτου Άμασι, και κατά τους Μακεδονικούς, Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς χρόνους ονομάστηκαν φιλέλληνες βασιλείς και αυτοκράτορες, προστάτες ή φίλοι των Ελλήνων, καθώς και όσοι φρόντιζαν για την εθνική τους ενότητα.
Το κίνημα του φιλελληνισμού του 19ο αιώνα υπήρξε ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που διαμορφώθηκε κάτω από ποικίλες συνθήκες και επιδράσεις, αλλά με κυρίαρχο το αίτημα για ελευθερία σε όλα τα επίπεδα, πολιτικό, θρησκευτικό, κοινωνικό, ηθικό, καλλιτεχνικό, εθνικό, έτσι όπως το ενσάρκωσε το 1821 ο Αγώνας των Ελλήνων.
Ο φιλελληνικός αυτός ενθουσιασμός ήταν γενικός, έγινε « θρησκεία της νεότητας και των γερατειών», κατά την έκφραση του Γερμανού ιστορικού Μέντελσον –Μπαρτόλδυ. «Ελληνομανία» την ονομάζει η αυστριακή κατασκοπεία και τους φιλέλληνες «ελληνομανείς»…
Και να που η Ιστορία επαναλαμβάνεται!
Στους δρόμους των Ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων το ίδιο σύνθημα κυριαρχεί, τις συνειδήσεις των Ευρωπαίων πολιτών το ίδιο συναίσθημα δονεί: «Είμαστε όλοι Έλληνες»!
Πολλοί λένε ότι η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, και άλλοι ότι αν επαναλαμβάνεται, επαναλαμβάνεται σαν φάρσα!
Βεβαίως, κάθε ιστορικό φαινόμενο ή γεγονός είναι δημιούργημα συγκεκριμένων κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών ή και καθημερινών συνθηκών, που επικρατούν σε ένα δεδομένο τόπο και χρόνο και γι’ αυτό ανεπανάληπτο.
Στον αντίποδα της άποψης αυτής βρίσκεται η κλασική, πλέον, διαπίστωση του Ευριπίδη ότι «όλβιος όστις ιστορίης έσχε μάθησιν», είναι ευτυχισμένος, όποιος γνωρίζει Ιστορία.
Και είναι ευτυχισμένος, διότι κατά τον Αριστοτέλη «τα μέλλοντα είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος όμοια με όσα έχουν γίνει», και έτσι «όποιος ξεχνάει την ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει», κατά τον Ισπανό φιλόσοφο Σανταγίανα.
Γι’ αυτό και θα συμφωνήσουμε και με την πικρή διαπίστωση του Χέγκελ, ότι, δηλαδή, «η ιστορία διδάσκει τούτο: οι λαοί και οι κυβερνήσεις ποτέ δεν έμαθαν τίποτε από την ιστορία»
Αυτήν ακριβώς την κατάσταση, βιώνουμε σήμερα, καθώς η πατρίδα μας βρίσκεται στο στόχαστρο Δυνάμεων και Οργανισμών, που, με την επίκληση μιας «οικονομικής νομιμότητας» και την αναγκαιότητα διατήρησης των υφιστάμενων ισορροπιών, εξοντώνουν το λαό της, εξαθλιώνοντάς τον οικονομικά και ηθικά, και θίγουν απροκάλυπτα την εθνική του αξιοπρέπεια.
Όπως ακριβώς το 1821… Τότε, ο Ελληνισμός διεκδικώντας το αυτονόητο, την εθνική του ανεξαρτησία, βρέθηκε αντιμέτωπος όχι τόσο και μόνο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και με την πανίσχυρη «Ιερά Συμμαχία» μεταξύ Αυστρίας, Πρωσίας, Ρωσίας, Γαλλίας και Αγγλίας, ενός συνασπισμού καταπολέμησης των λαϊκών ελευθεριών και καταπίεσης των λαών, με σαφή λόγο επέμβασης των ισχυρών στα εσωτερικά ζητήματα των ασθενέστερων Χωρών, όπου εκδηλώνονταν φιλελεύθερες τάσεις.
Η ειρωνεία είναι ότι ονομάστηκε «ιερά», από τον τότε Τσάρο Αλέξανδρο, καθώς είχε πρόθεση να επιτύχει την εν «χριστιανική αλληλεγγύη» συνένωση των ευρωπαϊκών Χωρών… Αξιοπαρατήρητες αναλογίες μεταξύ Ιεράς Συμμαχίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο στις προθέσεις, όσο και τις μεταλλάξεις, δυστυχώς…
Αυτή, όμως, η παντοδύναμη Συμμαχία δέχεται την πρώτη της ήττα από τη μικρή επαναστατημένη Ελλάδα… Ενώ οι Ηγέτες της υποστηρίζουν με φανατισμό το Σουλτάνο, οι λαοί εξεγείρονται και με κάθε τρόπο πιέζουν τις κυβερνήσεις τους να αλλάξουν πολιτική και στάση απέναντι στο Ελληνικό ζήτημα, καθώς ο Ελληνικός Αγώνας ενσάρκωνε τον πόθο των λαών για ελευθερία και δικαιοσύνη.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών….
Και σήμερα, μια «Ιερά Συμμαχία» κυριαρχεί, προσπαθώντας να επιβάλει στους λαούς το «δίκαιο» και τη «νομιμότητα» των διαβόητων «αγορών», καταναγκάζοντάς τους να υποταχθούν στις επιταγές και τις επιθυμίες τους.
Και σήμερα ο Ελληνικός λαός υφίσταται πρώτος και μόνος τις συνέπειες μιας πολιτικής, η οποία στη θέση των ανθρώπων έχει βάλει τους αριθμούς, μιας πολιτικής, που κάνει να «τρίζουν τα κόκκαλα», κατά το κοινώς λεγόμενο, των οραματιστών της Ευρώπης των λαών, της Ευρώπης της αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της ειρήνης και της ευημερίας.
Αλλοίμονο, όμως, αν αφήσουμε τούτη την ευκαιρία να χαθεί…
Αλλοίμονο, αν επαναπαυθούμε στο Παγκόσμιο αυτό κίνημα συμπαράστασης προς τις δοκιμασίες, που βιώνουμε, αλλοίμονο αν το θεωρήσουμε «καθαρτήριο» των ατομικών και συλλογικών μας ευθυνών!
Αλλοίμονο, αν δεν βιώσουμε σε όλο του το μεγαλείο το προνόμιο, το σταυρό και την ευθύνη, όχι μόνο να ονομαζόμαστε, αλλά να είμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ!
† Ο ΣΥΡΟΥ ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄