Κυριακή ΙΑ. Λουκά ή των Αγ. Προπατόρων. Ομιλία Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, Υμνολογική εκλογή.

 Όταν ο μονογενής Υιός του Θεού εσαρκώθη προς χάριν μας από την Παρθένον, δια της μετά σαρκός πολιτείας του, ετελειοποίησε τον νόμον, ο οποίος είχε δοθή δια του Μωυσέως.
Τον ολοκλήρωσε δίδοντας τον νόμο της χάριτος, και μεταποίησε έτσι τον παλαιόν εκείνο νόμο στην ιδική μας Εκκλησία. Εκβάλλεται τότε το γένος των Εβραίων από την ιεράν Εκκλησία, και αντί αυτών εισαγόμεθα εμείς, οι οποίοι έχουμε εκλεγεί από τα έθνη.

Και μας συνήνωσε ο Κύριος με τον εαυτόν του και με τον Πατέρα, μας παραλαμβάνει δηλαδή ως γνησίους νέους και αδελφούς, ακόμη δε, ω της ανεκφράστου φιλανθρωπίας, και γονείς ιδικούς του. Πράγματι, λέγει «ο ποιών το θέλημα του Πατρός μου του εν ουρανοίς, ούτος και αδελφός μου και αδελφή μου και μήτηρ εστί».

Κυριακή ΙΑ’ Λουκά Για την παραβολή του Μεγάλου Δείπνου Άγιος Κύριλλος, αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας [Λουκ. 14,16-24]

 «Ἄνθρωπός τις ἐποίησε δεῖπνον μέγα· καὶ ἀπέστειλε τὸν δοῦλον αὐτοῦ τῇ ὥρᾳ τοῦ δείπνου εἰπεῖν τοῖς κεκλημένοις· ἔρχεσθε, ὅτι ἤδη ἕτοιμά ἐστι πάντα (: Κάποιος άνθρωπος έκανε μεγάλο βραδινό συμπόσιο και κάλεσε πολλούς. Και την ώρα του δείπνου έστειλε το δούλο του για να πει στους καλεσμένους: “Ελάτε και μην αναβάλλετε, διότι είναι πλέον όλα έτοιμα”)» [Λουκ.14, 16-17].

Ας εξετάσουμε με λεπτομέρεια πριν από τα άλλα, ποια ακριβώς ήταν η αιτία, ώστε να μην καλεί σε γεύμα μάλλον, αλλά σε δείπνο πολλούς και μάλλον πριν από αυτό, ποιος άνθρωπος μπορεί να  εννοηθεί από εμάς ο οποίος έστειλε τον υπηρέτη του να καλέσει για το δείπνο και ποιος είναι εκείνος που κάλεσε στο δείπνο, και ποιοι είναι γενικά εκείνοι που κλήθηκαν βέβαια, αλλά περιφρόνησαν την πρόσκληση.

Λοιπόν ως οικοδεσπότης «άνθρωπος» μπορεί να εννοηθεί ο Θεός και Πατέρας, γιατί οι εικόνες στην παραβολή πλάθονται βέβαια να ομοιάζουν προς την πραγματικότητα, αλλά οπωσδήποτε δεν είναι αυτές η ίδια η αλήθεια. Ο ίδιος λοιπόν ο Δημιουργός και Πατέρας της δόξας παρέθεσε δείπνο μεγάλο, δηλαδή ετοίμασε οικουμενική πανήγυρη, φυσικά προς τιμήν του Χριστού, κατά τους εσχάτους καιρούς του αιώνα, όταν ήρθε σε εμάς ο Υιός, τότε και που υπέστη τον θάνατο για εμάς, και μας έδωσε να φάμε την σάρκα Του, επειδή είναι άρτος από τον ουρανό και δίνει ζωή στον κόσμο. Κατά το βράδυ όμως και κάτω από το φως των λύχνων σφαζόταν επίσης αμνός, σύμφωνα με τον νόμο του Μωυσή. «Δείπνο» λοιπόν εύλογα ονομάσθηκε η κλήση στον Χριστό.

Κυριακή ΙΑ΄ Λουκά (Αγίων Προπατόρων) Περί κλήσεως Θεού Αντίοχος ο Πανδέκτης

 

Σήμερα, Κυριακή των Προπατόρων, διαβάζεται η παραβολή του Δείπνου, από το κατά Λουκά Ευαγγέλιο (Λουκ.,14,16-24). Ο Θεός απευθύνει το προσκλητήριό του σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, δίχως διακρίσεις. Αλλά δεν αρκεί η κλήση του, καθώς πρέπει να γίνει δεκτή. Για την ανταπόκριση ευθύνεται ο καθένας προσωπικά. Ο καθένας είναι ελεύθερος να δεχτεί ή να απορρίψει την πρόσκληση του Θεού.

Η παραβολή αυτή μοιάζει πολύ με την παραβολή των βασιλικών γάμων (Ματθ. 22,1-14), αλλά δεν είναι η ίδια. Εκείνη έχει ηθικό χαρακτήρα και μας διδάσκει ότι για να παρουσιαστούμε στον Θεό που μας κάλεσε, πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Το ίδιο επίσης, στην παραβολή των δέκα Παρθένων (Ματθ. 25, 1-13) η Εκκλησία μας καλεί σε εγρήγορση, σε πνευματική καλλιέργεια, να είμαστε έτοιμοι, για να υποδεχτούμε τον Χριστό, που δεν γνωρίζουμε πότε θα έρθει να μας συναντήσει, έχοντας τις λαμπάδες των αρετών μας, τις οποίες οφείλουμε να καλλιεργήσουμε. Χωρίς κόπο κανείς δεν εισέρχεται στην Βασιλεία του Χριστού.

Ο εκατοστός εικοστός έκτος Λόγος του Αντιόχου του Πανδέκτου, εξαιρετικά επίκαιρος, από το βιβλίο «ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ ΤΩΝ ΘΕΟΠΝΕΥΣΤΩΝ ΓΡΑΦΩΝ», το οποίο εξέδωσε ο άγιος Νεκτάριος, μας προτρέπει να απαλλαγούμε από την προσκόλληση στα γήινα και πρόσκαιρα και να μην αδιαφορήσουμε στην κλήση του Θεού προς την ουράνια βασιλεία και την απόλαυση των αιωνίων αγαθών.

Το Άθλημα της Πίστεως (Κυριακή των Προπατόρων) Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστή

  Στο απολυτίκιο της εορτής των Αγίων Προπατόρων αναφέρεται ότι «εν πίστει τους Προπάτορας εδικαίωσας, την εξ Εθνών διαυτών προμνηστευσάμενος Εκκλησίαν». Πόσο βαθειά νοήματα έχουν αυτά τα λόγια, αν τα προσέξετε! Εδικαιώθησαν οι Προπάτορες, που αποτελούν το θεμέλιο της Εκκλησίας, και που φανερώνουν την αφορμή της σχέσεως του Θεού μετά των ανθρώπων πρακτικά.


Και ποίοι ήσαν οι Προπάτορες; Άνθρωποι φυσικά, εθνικοί. Όπως και όλοι οι άνθρωποι, εθνικοί ήσαν τότε. Μετά την πτώσι, ο άνθρωπος τα έχασε και ακολουθούσε τον ιδικό του δρόμο. Και ο Θεός εξέλεξε από το σύνολο των ανθρώπων μερικούς, τους οποίους εκάλεσε να τον πιστεύσουν και να τον ακολουθήσουν. Και επείσθησαν. Δια της πίστεως απεδέχθησαν την κλήσι αυτή του Θεού και έγιναν φίλοι Του, ούτως ώστε, όταν ο Θεός απεκαλύφθη, να λέγεται «εγώ ειμί ο Θεός Αβραάμ και ο Θεός Ισαάκ και ο Θεός Ιακώβ».

Κυριακή των αγίων Προπατόρων († Αρχ. Γεώργιος Καψάνης, Προηγούμενος Ι. Μ. Γρηγορίου Αγίου Όρους)

 

Σήμερα η Κυριακή των αγίων Προπατόρων μάς μεταφέρει την νοσταλγία του λαού του Θεού τού προ Χριστού για την έλευση του Μεσσία. Σήμερα εμείς δεν μπορούμε να το καταλάβουμε αυτό, γιατί ο Χριστός είναι εν τω μέσω ημών. Όταν όμως εκείνα τα χρόνια τα προ Χριστού οι άνθρωποι νοσταλγούσαν τον Θεό, ως Εμμανουήλ, δηλαδή τον Θεό εν μέσω αυτών, και δεν μπορούσαν να τον χαρούν έτσι, ήταν βαθιά μέσα τους η νοσταλγία για την ευλογημένη αυτή ώρα.

Και γι’ αυτό έψαλλαν «ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου» (Ψαλμ. 117:26). Ευλογούσαν Εκείνον, ο οποίος επρόκειτο να έλθει εν τω ονόματι του Κυρίου. Και όλοι αυτοί οι άνθρωποι της Παλαιάς Διαθήκης του λαού του Θεού όχι μόνον νοσταλγούσαν, αλλά και προετοίμαζαν τον εαυτό τους για την έλευση του Μεσσία. Και προετοιμάζοντας τον εαυτό τους για την έλευση του Μεσσία, επιτάχυναν και τον χρόνο της ελεύσεως του Μεσσία.

Διότι εάν αυτοί δεν είχαν αποτελέσει τους αγίους κλάδους του δένδρου των Προπατόρων, δεν θα κατέληγε αυτό το δένδρο στον τελευταίο κλάδο και τον ωραιότερο, την Κυρία Θεοτόκο, εξ ης εβλάστησε ως καρπός ο Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός.

Κυριακή τοῦ Λουκᾶ ΙΑ΄ (ΚΗ΄) Λουκ. ιδ΄, 16-24 Θεοφυλάκτου Ἀρχιεπισκόπου Βουλγαρίας Περὶ τῶν καλουμένων ἐν τῷ δείπνῳ, Κεφάλαιον ιδ΄

 

«Κι ὁ Ἰησοῦς τοῦ εἶπε· Ἔκαμε κάποιος ἄνθρωπος μεγάλο δεῖπνο κι ἐκάλεσε πολλούς. Τὴν ὥρα τοῦ τραπεζιοῦ ἔστειλε τὸ δοῦλο του νὰ πῆ στοῦς καλεσμένους· Ἐλᾶτε, εἴναι ὅλα ἔτοιμα. Κι ἄρχισαν ὅλοι μὲ μιὰ γνώμη νὰ παρακαλοῦν νὰ μὴν παρευρεθοῦν. Ὁ πρῶτος τοῦ εἶπε ἀγόρασα χωράφι καὶ ἔχω ἀνάγκη νὰ βγῶ καὶ νὰ τὸ δῶ. Σὲ παρακαλῶ, θεώρησέ με δικαιολογημένο. Κι ὁ δεύτερος εἶπε ἀγόρασα πέντε ζευγάρια βόδια καί πηγαίνω νὰ τὰ δοκιμάσω. Σὲ παρακαλῶ, θεωρησὲ με δικαιολογημένο.  Κι ὁ τρίτος εἶπε. Ἔκαμα τὸ γάμο μου καὶ γι’ αὐτὸ δὲν μπορῶ νἀρθῶ».  Κι ὅταν κάποιος ἀπ’ αὐτοὺς ποὺ ἦσαν μαζί στὸ τραπέζι εἶπε· μακάριος εἶναι ὅποιος πάρη τὸ γεῦμα του στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ,

ὁ Κύριος τοῦ ἐξηγεῖ πλατύτερα, πῶς πρέπει νὰ φανταζώμαστε τὰ δεῖπνα τοῦ Θεοῦ.  Καὶ λέει τὴν παραβολὴ αὐτή, ὀνομάζοντας ἄνθρωπο καὶ τὸν φιλάνθρωπο πατέρα του.   Γιατὶ ὅταν ὁ Θεὸς κάνη ὑπαινιγμὸ γιὰ τὴν τιμωρητική του δύναμη ὀνομάζεται στὴν Γραφὴ πάνθηρας καὶ πάρδαλη καὶ ἄρκτος. Ὅταν ὅμως εἶναι νὰ ὑποδηλώση κάποια φιλανθρωπία παρουσιάζεται, ὅπως τώρα, σὰν ἄνθρωπος. Ἐπειδὴ ἡ παραβολὴ μιλᾶ γιὰ τὴν πιὸ μεγάλη φιλανθρωπία ποὺ ἔκαμε σ’ἐμᾶς κάνοντας νὰ κοινωνήσυομε ἀπὸ τὴ σάρκα τοῦ Γιοῦ του, τὸν ἀποκάλεσε «ἄνθρωπο».  Καὶ τὴ φιλανθρωπία του αὐτὴ τὴν ἐκάλεσε δεῖπνο μεγάλο, δεῖπνο, γιατὶ στοὺς τελευταίους καιρούς, καὶ ὅπως στὴ δύση τοῦ κόσμου, ἦρθε  ὁ Κύριος. Κι εἶναι μεγάλο τὸ δεῖπνο αὐτό, γιατὶ ὀλοφάνερα εἶναι μεγάλο τὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας μας. Καὶ τὴν ὥρα τοῦ δείπνου ἔστειλε τὸ δοῦλο του.  

 

Κυριακή Ι’ Λουκά: Ομιλία για τη γυναίκα που ήταν άρρωστη (συγκύπτουσα) Θεοφάνους Κεραμέως, Επισκόπου Ταυρομενίου

 

Οι κηφήνες είναι ένα είδος μελισσών, και αργό, και άχρηστο. Αυτοί λοιπόν, όταν δουν τις μέλισσες να πετούν επάνω από τις κυψέλες τους και να προχωρούν προς τα λιβάδια και να κόβουν από τα λουλούδια το λεπτό και χνοώδες που βγαίνει από τη μέση της κόμης των λουλουδιών, από το οποίο πλάθουν με το κερί την κηρύθρα και το γλυκύτατο μέλι, τότε ακριβώς αυτοί οι κηφήνες, σαν ληστές και μάλλον σαν κλέφτες, ορμούν μέσα στις κυψέλες και προχωρώντας κατατρώνε τη συγκομιδή των μελισσών αρπάζοντάς την. Και όταν καταλάβουν ότι οι μέλισσες επιστρέφουν στις κυψέλες, φεύγουν χωρίς επιστροφή, μη μπορώντας να αμυνθούν.

Τέτοιου είδους είναι και οι καταστροφείς τής Εκκλησίας και όσοι αρπάζουν τα πράγματά της. Παρατηρούν την αναχώρησή μας και μετά μπαίνουν μέσα και καταστρέφουν τα εκκλησιαστικά πράγματα, αλλά και επειδή φοβούνται την ορθότητα των λόγων μας, προσπαθούν να μας κατανικήσουν με λόγια και ενέδρες, άλλοτε κάνοντας συνέδριο στην αυλή τού Καϊάφα, και άλλοτε στον ναό τού Προδρόμου, συστήνοντας φοβερό συμβούλιο, και κάνοντας έτσι το βαπτιστήριο τόπο επιβουλών. Και γιατί γίνεται αυτό; Για να εξωσθεί ο Ισαάκ και να εισαχθεί ο Ισμαήλ. Όμως, εκείνοι φεύγουν, βέβαια, όπως βλέπετε, παρατηρώντας από τις άκρες, και κλείνοντας, σαν με ασπίδα, τα αυτιά μπροστά στη συμβουλή. Όμως εμείς, κληρονομιά μου, ξεφεύγοντας τις επιθέσεις τους, εμπρός ας ακούσουμε πάλι τα λόγια του ιερού Ευαγγελίου: «Εκείνον τον καιρό, ένα Σάββατο δίδασκε ο Ιησούς σε κάποια συναγωγή. Εκεί βρισκόταν και μια γυναίκα, δεκαοχτώ χρόνια άρρωστη από δαιμονικό πνεύμα και ήταν κυρτωμένη» (Λουκ. ιγ’ 10-11). 

 

Ομιλία (54η) ότι μετά την παρουσία του Κυρίου θα είναι και στους ενάρετους μεγαλύτερη η αμοιβή και στους απειθείς περισσότερη η τιμωρία και περί διαφόρων παθών και αρετών (Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς) Εκφωνήθηκε την δέκατη (Ι’) Κυριακή του Λουκά, δηλαδή την προ των προπατόρων

 

Ο παλαιός νόμος κήρυττε ότι ποιητής και δεσπότης τού ουρανού είναι ο Θεός και θε­σμοθετούσε τα τότε θεάρεστα σε εκείνους που βρίσκονταν κάτω από τον νόμο, αλλά δεν πρόσφερνε επαγγελία ουράνιων αγαθών, ούτε υποσχόταν στους υπάκουους κοι­νωνία προς τον Θεό και αιώνια και ουρά­νια κληρονομιά. Αφ’ ότου όμως κατέβηκε σ’ εμάς με σάρκα ο παμβασιλέας Χριστός, ώστε, όπως λέγει ο Ίδιος, «να καλέσει τους αμαρτωλούς σε μετά­νοια», είναι μεγαλύτερες οι αμοιβές προς όσους υπακούουν και μετανοούν, πολιτεύονται με τα έργα τής μετάνοιας σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Χριστού και τηρούν τις περιλαμβανόμενες σ’ αυτό θείες εντολές.

Και δεν είναι απλώς μεγαλύτερες, αλλά και έχουν ασύγκριτη υπεροχή· γιατί μέσω αυτών έχει επαγγελθεί βασιλεία ουρανών και φως ανέσπερο και υιοθεσία ουράνια και σκηνώματα υπερκόσμια και ζωή θεία και αιώνια, και κάτι περισ­σότερο από αυτά· γιατί λέγει, «θα γίνομε κληρονόμοι τού Θεού και συγκληρονόμοι τού Χριστού», και ο Ίδιος ο Κύριος λέγει, «εγώ ήρθα για να έχετε ζωή και ακόμη περισσότερα». Αυτά όμως δεν είναι ήχος κενών λόγων, ούτε αναφορά απλών λέξεων, αλλά πράγματα που δεν μετακινούνται και επιφυλάσσονται αληθινά ως έπαθλα για τους πιστούς και αυτούς που ζουν σύμφωνα με τις εντολές τού Χριστού.