Πώς είναι δυνατόν να ζήσει κανείς χριστιανική ζωή μέσα στον κόσμο;… Πώς μπορεί να κατορθώσει να ζήσει δίκαια και ενάρετα μέσα σε ένα περιβάλλον όπου το κακό και η αδικία κυριαρχούν;…
Δεν είναι αδικαιολόγητα τα ερωτήματα αυτά. Ούτε και φανταστικά. Διότι είναι αλήθεια ότι στον κόσμο γύρω μας βασιλεύει η αμαρτία και η διαφθορά. Το ψέμα και η απάτη, η αδικία και η εκμετάλλευση, η βία και η ανηθικότητα αντί να καταδικάζονται ως εκτροπές, προβάλλονται συχνά ως τρόπος ζωής! «Είναι λοιπόν δυνατόν να ακολουθήσει κάποιος τις άγιες εντολές του Χριστού μέσα σ΄ έναν τέτοιο κόσμο;» ερωτούν ορισμένοι και συμπεραίνουν: «Μόνο οι μοναχοί μπορούν να τηρήσουν όσα γράφει το Ευαγγέλιο!…» Είναι όμως έτσι;
Οπωσδήποτε το κακό και η αμαρτία έχουν κατακλύσει τον κόσμο. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί αποκλειστικό φαινόμενο της εποχής μας. Το σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης και ο θεόπνευστος λόγος του ισχύει σε κάθε εποχή: «Ο κόσμος όλο εν τω πονηρώ κείται» (Α Ιω.ε’ 19). Όλος ο κόσμος που βρίσκεται μακριά από τον Θεό κυριαρχείται από τον πονηρό. Και ασφαλώς δεν είναι καθόλου εύκολο να διατηρήσει ο πιστός χριστιανός το ήθος και την ακεραιότητά του, μέσα σ’ έναν τέτοιο αμαρτωλό κόσμο. Δεν είναι όμως και ακατόρθωτο. Διότι αν ήταν ακατόρθωτο, ο Κύριος θα άφηνε παρακαταθήκη όλοι οι πιστοί ακόλουθοί του, να μένουν μακριά από τον κόσμο. Δεν είπε όμως κάτι τέτοιο. Ο Θεάνθρωπος Κύριος δεν ζήτησε να εγκαταλείψουν τον κόσμο οι μαθητές του, αλλά να μείνουν μέσα σε αυτόν και να τον αλλάξουν με το κήρυγμα και την αγιαστική θεία χάρη. Είναι χαρακτηριστικοί οι λόγοι της αρχιερατικής προσευχής του, δηλαδή της προσευχής που απεύθυνε ο Κύριος ενώπιον των μαθητών του στις δραματικές εκείνες ώρες πριν από την σταυρική του θυσία: «Πάτερ… ουκ ερωτώ ίνα αρης αυτους εκ του κοσμου, αλλ’ ινα τηρησης αυτους εκ του πονηρου» (Ιω. Ιζ 15) Δηλαδή: Πατέρα Ουράνιε… δεν Σου ζητώ να τους πάρεις (ενν. τους μαθητές) από τον κόσμο μαζί μου τώρα, αλλά να τους προφυλάξεις από τον πονηρό που κυριαρχεί στον κόσμο. Αυτή η αρχιερατική μεσιτεία του Κυρίου είναι που συγκρατεί τους πιστούς και δεν παρασύρονται μέσα στον κατακλυσμό της αμαρτίας. Αυτή η προσευχή του Κυρίου είναι που αιώνες τώρα στηρίζει τους χριστιανούς και τους δίνει τη δύναμη να αντιμετωπίζουν νικηφόρα τους σκληρούς διωγμούς, την αδυσώπητη πολεμική και τις συνεχείς προκλήσεις του κόσμου.
Εκείνο που χρειάζεται είναι να αγωνιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις και παράλληλα να στηρίζουμε την ελπίδα μας στη χάρη του Θεού. Διότι όπως μας βεβαιώνει ο απόστολος Παύλος, εκεί όπου «επλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η χάρις» (Ρωμ. Ε 20). Όσο κι αν προχωρεί το κακό, πάντοτε η θεία χάρη θα υπερνικά! Η Χάρις του Θεού είναι αυτή που δίνει στον πιστό άνθρωπο τη δύναμη να αγωνίζεται μέσα στον κόσμο, για να τηρεί τις εντολές του Θεού και να καλλιεργεί την ενάρετη ζωή.
Ο Άγιος Συμεών ο νέος θεολόγος γράφει σχετικά: «ο θέλων ποιείν το αγαθον εν παντι τοπω εκ Θεου το δυνασθαι ελαβεν», δηλαδή όποιος θέλει να κάνει το αγαθό, ο Θεός του δίνει τη δυνατότητα να το κάνει σε κάθε τόπο (Φιλοκαλία, ΕΠΕ 19Δ, 264). Και συμπληρώνει: «Ούτε μέση πολις εμποδιζει ημας εις το κατεργαζεσθαι τας εντολας του Θεου, εάν σπουδαιοι ωμεν και διεγηγερμενοι, ουτε ησυχια ωφελει η αναχωρησις κοσμου, εάν ραθυμωμεν και αμελωμεν» Ακόμη και στο κέντρο της πόλεως να ζούμε, αυτό δεν μας εμποδίζει να εκτελούμε τις εντολές του Θεού, αν είμαστε δραστήριοι και άγρυπνοι. Κι από την άλλη μεριά δεν μας ωφελεί η ησυχία ή η αναχώρηση από τον κόσμο, αν δείχνουμε ραθυμία και αδιαφορία για τον πνευματικό αγώνα.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που αναφέρει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ο Αδάμ, λέει, βρισκόταν μέσα στον παράδεισο σαν σε λιμάνι. Κι όμως μέσα στο λιμάνι υπέστη το ναυάγιο! Μέσα στον Παράδεισο έπεσε στην αμαρτία της παρακοής. Αντίθετα, ο Λωτ που βρισκόταν στα Σόδομα σαν σε πέλαγος, δεν καταποντίστηκε, αλλά διασώθηκε. Δεν τον έπνιξαν τα κύματα της αμαρτίας και της διαφθοράς που είχαν κατακλύσει τα Σόδομα, αλλά παρέμεινε δίκαιος και ενάρετος. Και συμπεραίνει ο ιερός Πατήρ: «Μηδεις τοινυν αλγειτω μηδε αγνακτειτω προς την φυσιν» ή το περιβάλλον «ως εμποδίζουσιν, αλλά προς την προαίρεσιν» (P.G.60, 228). Κανείς ας μη λυπάται κι ας μην αγανακτεί ισχυριζόμενος ότι δήθεν φταίει η φύση του ανθρώπου ή το περιβάλλον που τον εμποδίζει στο δρόμο της αρετής. Όλα εξαρτώνται από την προαίρεση του ανθρώπου.
Συνεπώς αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι ο τόπος, αλλά ο τρόπος που ζούμε. Οπωσδήποτε αν μπορεί κάποιος να εξασφαλίσει ένα περιβάλλον, όπου οι εξωτερικοί πειρασμοί είναι λιγότεροι, αυτό θα είναι μεγαλύτερη ασφάλεια. Επειδή όμως αυτό δεν είναι εύκολο και οι περισσότεροι είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε και να εργαζόμαστε μέσα σε περιβάλλοντα, με πολλά αρνητικά ερεθίσματα και κοσμικές επιδράσεις, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε, για να διατηρούμε το φρόνημά μας ανεπηρέαστο από το πνεύμα του κόσμου. Ας θυμόμαστε πάντοτε ότι δεν ανήκουμε στον κόσμο (ιω. Ιζ. 16) και ας μην αφήνουμε τον εαυτό μας να παρασύρεται από τα ελκυστικά του δελεάσματα. Ο αγώνας είναι οπωσδήποτε δύσκολος. Όπως τονίζει και ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «μειζων εστιν ο εν υμιν ή ο εν τω κοσμω» (Α Ιω. Δ.4) Είναι μεγαλύτερος και δυνατότερος ο Θεός, που είναι μέσα μας και μας φωτίζει και μας ενισχύει, παρά ο σατανάς, που ενεργεί και εξουσιάζει μεταξύ του αμαρτωλού κόσμου. Ας μη δειλιάζουμε λοιπόν… Αν έχουμε μαζί μας τη δύναμη του Θεού, τίποτα και κανένας δεν μπορεί να μας βλάψει!
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΠΟΙΜΗΝ
Εκείνο που χρειάζεται είναι να αγωνιστούμε με όλες μας τις δυνάμεις και παράλληλα να στηρίζουμε την ελπίδα μας στη χάρη του Θεού. Διότι όπως μας βεβαιώνει ο απόστολος Παύλος, εκεί όπου «επλεόνασεν η αμαρτία, υπερεπερίσσευσεν η χάρις» (Ρωμ. Ε 20). Όσο κι αν προχωρεί το κακό, πάντοτε η θεία χάρη θα υπερνικά! Η Χάρις του Θεού είναι αυτή που δίνει στον πιστό άνθρωπο τη δύναμη να αγωνίζεται μέσα στον κόσμο, για να τηρεί τις εντολές του Θεού και να καλλιεργεί την ενάρετη ζωή.
Ο Άγιος Συμεών ο νέος θεολόγος γράφει σχετικά: «ο θέλων ποιείν το αγαθον εν παντι τοπω εκ Θεου το δυνασθαι ελαβεν», δηλαδή όποιος θέλει να κάνει το αγαθό, ο Θεός του δίνει τη δυνατότητα να το κάνει σε κάθε τόπο (Φιλοκαλία, ΕΠΕ 19Δ, 264). Και συμπληρώνει: «Ούτε μέση πολις εμποδιζει ημας εις το κατεργαζεσθαι τας εντολας του Θεου, εάν σπουδαιοι ωμεν και διεγηγερμενοι, ουτε ησυχια ωφελει η αναχωρησις κοσμου, εάν ραθυμωμεν και αμελωμεν» Ακόμη και στο κέντρο της πόλεως να ζούμε, αυτό δεν μας εμποδίζει να εκτελούμε τις εντολές του Θεού, αν είμαστε δραστήριοι και άγρυπνοι. Κι από την άλλη μεριά δεν μας ωφελεί η ησυχία ή η αναχώρηση από τον κόσμο, αν δείχνουμε ραθυμία και αδιαφορία για τον πνευματικό αγώνα.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που αναφέρει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ο Αδάμ, λέει, βρισκόταν μέσα στον παράδεισο σαν σε λιμάνι. Κι όμως μέσα στο λιμάνι υπέστη το ναυάγιο! Μέσα στον Παράδεισο έπεσε στην αμαρτία της παρακοής. Αντίθετα, ο Λωτ που βρισκόταν στα Σόδομα σαν σε πέλαγος, δεν καταποντίστηκε, αλλά διασώθηκε. Δεν τον έπνιξαν τα κύματα της αμαρτίας και της διαφθοράς που είχαν κατακλύσει τα Σόδομα, αλλά παρέμεινε δίκαιος και ενάρετος. Και συμπεραίνει ο ιερός Πατήρ: «Μηδεις τοινυν αλγειτω μηδε αγνακτειτω προς την φυσιν» ή το περιβάλλον «ως εμποδίζουσιν, αλλά προς την προαίρεσιν» (P.G.60, 228). Κανείς ας μη λυπάται κι ας μην αγανακτεί ισχυριζόμενος ότι δήθεν φταίει η φύση του ανθρώπου ή το περιβάλλον που τον εμποδίζει στο δρόμο της αρετής. Όλα εξαρτώνται από την προαίρεση του ανθρώπου.
Συνεπώς αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι ο τόπος, αλλά ο τρόπος που ζούμε. Οπωσδήποτε αν μπορεί κάποιος να εξασφαλίσει ένα περιβάλλον, όπου οι εξωτερικοί πειρασμοί είναι λιγότεροι, αυτό θα είναι μεγαλύτερη ασφάλεια. Επειδή όμως αυτό δεν είναι εύκολο και οι περισσότεροι είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε και να εργαζόμαστε μέσα σε περιβάλλοντα, με πολλά αρνητικά ερεθίσματα και κοσμικές επιδράσεις, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε, για να διατηρούμε το φρόνημά μας ανεπηρέαστο από το πνεύμα του κόσμου. Ας θυμόμαστε πάντοτε ότι δεν ανήκουμε στον κόσμο (ιω. Ιζ. 16) και ας μην αφήνουμε τον εαυτό μας να παρασύρεται από τα ελκυστικά του δελεάσματα. Ο αγώνας είναι οπωσδήποτε δύσκολος. Όπως τονίζει και ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «μειζων εστιν ο εν υμιν ή ο εν τω κοσμω» (Α Ιω. Δ.4) Είναι μεγαλύτερος και δυνατότερος ο Θεός, που είναι μέσα μας και μας φωτίζει και μας ενισχύει, παρά ο σατανάς, που ενεργεί και εξουσιάζει μεταξύ του αμαρτωλού κόσμου. Ας μη δειλιάζουμε λοιπόν… Αν έχουμε μαζί μας τη δύναμη του Θεού, τίποτα και κανένας δεν μπορεί να μας βλάψει!
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΠΟΙΜΗΝ